Të mirat, të këqijat dhe të pashkruarat e Asociacionit

Drafti i statutit të propozuar nga BE-ja për Asociacionin e Komunave me shumicë serbe në Kosovë tani është gjerësisht i disponueshëm. A është i mirë apo i keq. Përgjigja është sigurisht e ndërlikuar dhe varet jo vetëm nga ajo që është në tekstin e propozuar, por edhe nga ajo që nuk është në të.

Këtu është vlerësimi im paraprak:

Të mirat

Teksti e quan Kosovën “Republika e Kosovës”, që për mendimin tim është emërtimi i duhur (në anglisht). Unë dyshoj se kjo është një prishje e marrëveshjes për Serbinë, por ne duhet të presim dhe të shohim.

Ai parasheh shqyrtimin paraprak të Gjykatës Kushtetuese të Kosovës, duke përfshirë çdo ndryshim të statutit, gjë që është jetike.

Procedurat për themelimin më duken si të arsyeshme dhe përfshijnë një rol për Ministrinë e Administrimit të Pushtetit Lokal të Qeverisë së Kosovës.

Jo aq të mirat

Statuti thotë se qëllimi është që t’u mundësohet serbëve në Kosovë të përfitojnë nga të drejtat tashmë ekzistuese pa shtuar kompetencat ekzekutive përtej atyre ekzistuese në komuna. Kjo nuk është mirë, pasi pranon mundësinë e kompetencave ekzekutive në fushat e përgjegjësisë komunale tashmë ekzistuese.

Ai i lejon qeverisë serbe të ofrojë mbështetje financiare pa kërkuar që ajo të rrjedhë përmes Qeverisë së Kosovës, e cila ka vetëm fuqi audituese. Parashikon gjithashtu importe pa taksa për Asociacionin, e që është një boshllëk gjigant.

Qeveria serbe përmes Asociacionit mund të ofrojë shërbime shëndetësore dhe arsimore. Kjo në thelb e bën të përhershme marrëveshjen aktuale, e cila cenon sovranitetin e Kosovës. Unë nuk shoh një dispozitë të qartë për mbikëqyrjen e republikës së kurrikulës së ofruar në institucionet arsimore të ofruara nga Serbia.

Komunat me shumicë serbe marrin “carte blanche” (Kartë e pastër) në fushat e përgjegjësisë komunale, duke përfshirë kulturën, zhvillimin ekonomik, planifikimin urban e rural dhe kërkimin dhe zhvillimin. Pyes veten nëse Asociacioni vendosi se makinat duhet të lëvizin në të majtë nëse kjo mund të mbulohet.

Çfarë nuk thuhet?

Nuk ka “quid pro quo”. Vetë statuti nuk kërkon njohjen e Kosovës nga Serbia, madje as t’i referohet marrëveshjes së vitit 2013 në të cilën bazohet, e cila kishte dispozita të qarta që nënkuptonin sovranitetin e Kosovës dhe njohjen e vlefshmërisë së Kushtetutës së Kosovës në të gjithë territorin e saj. Këto çështje duhet të rregullohen përpara çdo miratimi zyrtar të statutit.

Ka shumë dispozita në statut që Serbia nuk do t’i pranonte për komunat me shumicë shqiptare në Serbi. Reciprociteti është ndër rregullat e para të diplomacisë. Çdo gjë me të cilën Serbia nuk do të pajtohej, Kosova nuk duhet të pajtohet nëse nuk i shërben interesit të Republikës.

Nuk ka asnjë kufizim në pikat e rendit të ditës që Kuvendi mund të diskutojë. A do të ishte e lejueshme që ajo të diskutonte për refuzimin e sistemit gjyqësor të Kosovës, siç ka bërë Kuvendi në Republikën Srpska të Bosnjës, apo për shpalljen e pavarësisë? A mund të nxjerrë një rregullore që ndalon ekspozimin e artefakteve kulturore shqiptare brenda komunave të Asociacionit?

Nuk ka asnjë dispozitë që kërkon mbledhje publike të Asociacionit dhe Bordit të tij Ekzekutiv, apo edhe shpallje publike të vendimeve të tyre.

BE-ja dhe SHBA-ja padyshim synojnë t’ia lënë në fyt këtë propozim Albin Kurtit. Ky do të ishte një gabim.

Jam i sigurt se shumë nga këto pika janë të diskutueshme dhe se nuk i kam marrë të gjitha siç duhet.

Mund të ketë edhe pika të tjera që kërkojnë sqarime. Do të jem i lumtur ta shoh një diskutim të gjerë të këtij drafti.

(Përkthyer nga Klankosova.tv)

*Klikoni KËTU për t´u bërë pjesë e kanalit zyrtar të Klan Kosovës në Viber.

*Klikoni KËTU për ta shkarkuar aplikacionin e Klan Kosovës në Android, dhe KËTU për iOS.