Ora e çuditshme e luftës së Izraelit: 12 ditë për Iranin, 21 muaj në Gaza

Për Donald Trump, paqja duket e thjeshtë. Më 1 korrik, presidenti amerikan njoftoi në mediat sociale se Izraeli kishte rënë dakord me “kushtet e nevojshme” për një armëpushim në Gaza. Pak rëndësi ka që as Hamasi, as islamistët që ende drejtojnë pjesë të Gazës, dhe as Izraeli nuk e kishin mbështetur idenë. Nëse nuk do ta bënin këtë, paralajmëroi zoti Trump, gjërat “vetëm do të përkeqësohen”, shkruan The Economist, transmeton Klankosova.tv.

Megjithatë, përfundimi i luftës në Gaza ka rezultuar herë pas here të jetë larg të qenit i thjeshtë. Ka pasur dy armëpushime të përkohshme gjatë 21 muajve të konfliktit, por jo paqe të përhershme. Izraeli vazhdon të vrasë dhjetëra palestinezë çdo ditë. Krahasojeni këtë me luftimet e tij të fundit kundër armiqve shumë më të fuqishëm. Lufta e Izraelit në Iran zgjati 12 ditë; fitorja e tij ndaj Hezbollahut, milicisë së fuqishme shiite në Liban, zgjati tetë javë në terren. Por në Gaza, qeveria izraelite nuk mund as të përcaktojë se si duket një fund i luftës. Ndoshta është vetëm një episod tjetër në një konflikt midis hebrenjve dhe palestinezëve që është mbi një shekull i vjetër dhe nuk do të përfundojë me një armëpushim.

Ose ndoshta këtë herë do të jetë ndryshe. Një këshilltar i Binyamin Netanyahut, kryeministrit të Izraelit, thotë se ai është “optimist”. Komandanti i Forcave Mbrojtëse të Izraelit (IDF) argumenton se Izraeli pothuajse i ka arritur qëllimet e tij të luftës në Gaza. Aleatët e ekstremit të djathtë të kryeministrit kundërshtojnë me forcë përfundimin e luftës, por udhëheqësi i opozitës, Yair Lapid, ka premtuar të mbështesë një armëpushim.  Netanyahu do të shkojë në Uashington javën e ardhshme për të takuar Donald Trump, i cili e ka bërë të qartë se pret që lufta të përfundojë.

Megjithatë, lufta në terren vazhdon. IDF kontrollon pjesën më të madhe të Gazës. Ajo u ka thënë edhe një herë civilëve në Qytetin e Gazës të evakuohen në pritje të sulmeve të tjera. Numri i të vdekurve rritet pa pushim. Mbi 500 banorë të Gazës janë vrarë duke u përpjekur të mbledhin ushqim nga qendrat kontroverse të ndihmës të ngritura nga Izraeli. Trupat e saj fajësohen për shumicën e vdekjeve.

Pse Izraeli ende lufton në Gaza, kur ishte në gjendje t’i çonte luftërat e tij kundër Iranit dhe Hezbollahut në fund të shpejtë? Këta armiq paraqitën sfida unike. Irani kishte mijëra raketa balistike të afta për të goditur Izraelin. Hezbollahu kishte armë të furnizuara nga Irani, luftëtarë të trajnuar dhe kontrollonte pjesën më të madhe të Libanit dhe pjesë të Sirisë. Por qeveria izraelite kishte objektiva të qarta dhe të arritshme në Iran dhe Liban. Ajo synonte të shtypte ambiciet bërthamore të Republikës Islamike dhe t’i jepte fund pranisë ushtarake të Hezbollahut në kufirin verior të Izraelit. Duke përdorur municione të drejtuara dhe inteligjencë të ofruar nga spiunë të vendosur mirë, Izraeli ishte në gjendje të arrinte qëllimet e tij në fushata mjaft të shkurtra.

Kur Izraeli nisi luftën e tij në Gaza, ai gjithashtu kishte qëllime të deklaruara qartë: t’i jepte fund sundimit të Hamasit, të shkatërronte aftësitë e tij ushtarake dhe të shpëtonte 250 pengjet e mbajtura në Gaza. Që atëherë, Izraeli ka shkatërruar rripin bregdetar, ka vrarë pothuajse të gjithë udhëheqjen e Hamasit dhe ka vrarë mbi 55,000 njerëz (thotë se një e treta ishin luftëtarë). Por Hamasi ende kontrollon pjesë të Gazës. Krahu i saj ushtarak është i dobësuar, por nuk ka mungesë të të rinjve të përgatitur për të luftuar. Dhe 50 pengje mbeten ende në robëri.

Ndërsa lufta është zvarritur, Izraeli ka vuajtur nga vonesa në mision. Udhëheqësit e tij flasin në mënyrë të paqartë për “fitore totale”. Por pak veta në establishmentin e sigurisë mendojnë se shumë më tepër mund të arrihet në Gaza me mjete ushtarake. Pesë divizione të IDF-së po operojnë atje. “Ne kryesisht po presim të shohim nëse ka një armëpushim”, thotë një oficer për The Economist. “Mezi ka ndonjë përparim në terren”. Shumica e izraelitëve duan një armëpushim. Vetëm një pakicë mendon se zhdukja e Hamasit, duke shpopulluar Gazën dhe duke lënë trupat izraelite atje, është e zbatueshme ose e dëshirueshme. Por ata që e mbajnë Netanyahun në pushtet, e duan.

Vendimi i Izraelit për të vazhduar sulmin ndaj Gazës shkon përtej taktikave ushtarake dhe llogaritjeve politike. “Për më shumë se gjysmë shekulli, Izraeli nuk ka qenë në gjendje të vendosë për një strategji kombëtare”, thotë Or Rabinowitz nga Universiteti Hebraik. “A dëshiron në fund të fundit të ketë marrëveshje diplomatike apo është në një kërkim mesianik për Tokën e Madhe të Izraelit?” Luftërat e Izraelit me Iranin dhe Hezbollahun ishin “fushata klasike kundër përhapjes”, vazhdon ajo, “ku qëllimi juaj është të degradoni aftësitë e armikut tuaj dhe ta detyroni atë të pranojë një traktat për kontrollin e armëve përmes diplomacisë”. Në Gaza, kryeministri dhe aleatët e tij ultrafetarë “kanë luftuar një luftë mesianike që tejkalon çdo strategji pragmatike”.

Izraeli arriti traktate paqeje me Egjiptin dhe Jordaninë sepse këto mosmarrëveshje ishin çështje marrëveshjeje se ku duhet të jenë kufijtë, thotë për The Economist Tom Segev, një historian. Ndoshta një paqe e tillë mund të jetë e mundur me Iranin. “Por me palestinezët, Izraeli ka një konflikt që ka të bëjë me rrënjët e identitetit kombëtar të secilës palë.” Gaza, popullsia e së cilës rrjedh kryesisht nga refugjatët që ikën gjatë nakbës (katastrofës), siç e quajnë palestinezët luftën e vitit 1948, “nuk ka ende zgjidhje”. Edhe shumë izraelitë që kundërshtojnë vizionin e së djathtës ekstreme për spastrimin etnik në Gaza nuk mund të shohin ndonjë marrëdhënie alternative në të ardhmen me të. “Hamasi ishte i përgatitur të sakrifikonte mbi 50,000 njerëz të tij me ëndrrën se një ditë mund ta zhvendosnin Izraelin. Dhe Izraeli ishte i përgatitur të vriste ata 50,000 me iluzionin se Gaza nuk do të përbënte më kërcënim.”

“Ndryshe nga Gaza, ku shohim vetëm urrejtje, shumica e ndërveprimeve në mediat sociale midis izraelitëve dhe iranianëve janë shumë pozitive”, thotë Sharona Mazalian e Qendrës për Studime Iraniane të Universitetit të Tel Avivit. Të dy vendet ishin aleatë deri në Revolucionin Islamik. “Ishte një aleancë e bazuar në faktin që të dy vendet nuk ishin arabë… të huaj në Lindjen e Mesme”, thotë Dr. Mazalian. Izraelitët dhe iranianët tani kanë një armik të përbashkët në regjim, beson ajo: “Ata mezi presin të jetojnë përsëri në paqe”.

Për Gazën, duket se nuk ka një shpresë të tillë…

*Klikoni KËTU për t´u bërë pjesë e kanalit zyrtar të Klan Kosovës në Viber.

*Klikoni KËTU për ta shkarkuar aplikacionin e Klan Kosovës në Android, dhe KËTU për iOS.