Putini po përpiqet të presë mbështetjen perëndimore për Ukrainën

Putini po përpiqet të presë mbështetjen perëndimore për Ukrainën.

Një vit pas pushtimit në shkallë të plotë nga Rusia, Ukraina qëndron e palëkundur. Ukrainasit kanë treguar qëndrueshmëri dhe guxim të jashtëzakonshëm në mbrojtjen e vendit të tyre. Ata ia dolën të ndalonin sulmin që presidenti rus Vladimir Putin kishte shpresuar se do t’i sillte një fitore të shpejtë dhe kanë bërë një kundërofensivë të suksesshme në lindje dhe jug.

Si rezultat i kësaj, Rusia nuk kontrollon një pjesë të konsiderueshme të territorit, aneksimin e të cilit e shpalli shtatorin e kaluar në kundërshtim me të drejtën ndërkombëtare dhe tashmë po vuan një sërë humbjesh.

Pavarësisht performancës së ushtrisë ruse, Putini nuk po tregon shenja të braktisjes së konfliktit. Në fjalimin e tij më 21 shkurt, ai e etiketoi hapur konfliktin si një luftë, duke hequr dorë nga narrativa e “operacionit special ushtarak” që përdori më parë dhe u zotua të vazhdojë të shkojë “më tej” në territorin ukrainas për të larguar “kërcënimin larg kufijve tanë”.

Perëndimi deri më tani ka treguar se qëndron përkrah Ukrainës. Më 20 shkurt, Presidenti i ShBA-së, Joe Biden, bëri një vizitë të paparalajmëruar në Kiev, ku u takua me homologun e tij ukrainas Volodymyr Zelenskyy dhe u zotua se Uashingtoni do të mbështesë Ukrainën “për aq kohë sa të duhet”.

Të nesërmen, kryeministrja italiane, Giorgia Meloni, udhëtoi gjithashtu në Kiev për t’u takuar me presidentin ukrainas. Ajo pohoi mbështetjen italiane për Ukrainën dhe tha se qeveria e saj synon të furnizojë ushtrinë ukrainase me sisteme të mbrojtjes ajrore Spada dhe Skyguard, përveç SAMP-T/Mamba, të cilën ajo kishte vendosur tashmë ta dorëzonte bashkë me Francën.

Disa ditë më parë, në Konferencën e Sigurisë të Mynihut, liderë të tjerë evropianë u zotuan për mbështetjen e tyre për Ukrainën dhe madje pranuan se kishin qenë shumë të ngadaltë për t’i siguruar asaj armatimin e nevojshëm për ta shtyrë Rusinë më tej drejt linjave të kontrollit të para 24 shkurtit.

Kancelari gjerman, Olaf Scholz, bëri thirrje që Perëndimi t’i dorëzojë Ukrainës sa më shumë tanke “tani” pavarësisht kundërshtimit për vendimin për ta bërë këtë.

Kryeministri britanik, Rishi Sunak, deklaroi miratimin e tij që aleatët të dërgojnë avionë luftarakë në Ukrainë dhe ofroi trajnime për pilotët ukrainas në avionët më të avancuar.

Perëndimi ka treguar gjithashtu përkushtim të palëkundur ndaj sanksioneve ekonomike kundër Rusisë që synojnë dobësimin e Kremlinit, zvogëlimin e ofansivës së luftës dhe kufizimin e aftësisë së saj për të investuar në aftësitë e saj luftarake.

Sanksioni i fundit i madh ishte ndalimi i produkteve të naftës së rafinuar ruse – që hyri në fuqi më 5 shkurt. Zëvendëssekretarja amerikane e Shtetit, Victoria Nuland, ka thënë se G7, grupi i ekonomive kryesore botërore, që po diskuton planet për sanksione të reja që mund të shpallen gjatë samitit virtual të Bashkimit Evropian më 24 shkurt.

Por mbështetja perëndimore për Ukrainën gjithashtu ka munguar në disa aspekte. Perëndimi nuk e ka miratuar shlyerjen e borxhit ukrainas, ndërsa propozimet që asetet e sekuestruara nga banka qendrore ruse dhe oligarkët rusë në listën e zezë t’i jepen Kievit si kompensim ende nuk kanë përparuar. Ajo është përballur gjithashtu me pengesa në drejtim të prodhimit dhe ka luftuar me marrjen e vendeve të treta për të miratuar transfertat, të cilat kërcënojnë aftësinë e saj për të furnizuar Kievin me municion të mjaftueshëm.

Politika perëndimore është në fakt shumë reaksionare dhe e pjesshme. Ndërsa është thelbësore që mbështetja të mbetet adaptive në përgjigje të kërcënimeve në zhvillim dhe sulmeve të reja të mundshme. Është e rëndësishme të sigurohet që ajo të ruhet për një afat të gjatë.

Në këtë horizont, mungesa e një aleance formale midis Perëndimit dhe Ukrainës është një rrezik që duhet adresuar.

Ndërsa konflikti është shndërruar në një luftë rrënimi, Putini tani po shpreson qartë që të presë Perëndimin në mbështetjen e tij për Ukrainën dhe kështu të sigurojë një fitore në fushën e betejës në një afat të gjatë.

Ndërsa kohezioni perëndimor pas pushtimit fillestar ka qenë ndër të paktat surpriza pozitive, Putin e pranon se sa më gjatë të vazhdojë lufta e tij, aq më e kushtueshme do të jetë për Perëndimin të financojë përpjekjet e mbrojtjes dhe rindërtimit të Ukrainës. Ai i sheh kostot ekonomike të luftës si, potencialisht që ndihmojnë për të sjellë në pushtet liderë perëndimorë më të zhdërvjellët në vitet në vijim.

Më kryesorja ndër këto është ish-presidenti i ShBA-së, Donald Trump, i cili padyshim favoriti i mundshëm për të qenë sërish i nominuari republikan në garën presidenciale të 2024-ës. Ai ka kritikuar gjithnjë e më shumë mbështetjen perëndimore për Kievin dhe tha se ai beson se mund të sigurojë një marrëveshje paqeje me Putinin nëse rizgjidhet. Ndërkohë, një ish-bashkëpunëtor i këshilltarit të tij, Rudy Giuliani, ka pranuar se përpjekjet e tyre në Ukrainë synonin të minonin aftësinë e saj për t’u mbrojtur nga Rusia.

Europa, gjithashtu, ka ende politikanët e saj të shquar që janë dashamirë ndaj argumenteve të Putinit. Kryeministri hungarez, Viktor Orban, ka mbajtur retorikën e tij pro-Kremlinit, megjithëse varësia e tij buxhetore nga fondet e BE-së ka frenuar kërkesën e tij për të vënë veton ndaj sanksioneve kundër Rusisë.

Shembuj të tjerë përfshijnë partnerin e koalicionit të Melonit, Silvio Berlusconi, i cili është një mik i vjetër i Putinit, që e ka vizituar atë në Krime pas aneksimit të saj më 2014.

Kandidatja e përhershme presidenciale e ekstremit të djathtë të Francës, Marine Le Pen, njihet gjithashtu për qasjen e saj të butë ndaj Rusisë. Jordan Bardella, pasardhësi i saj si udhëheqës i partisë Rally National, javët e fundit ka bërë thirrje për heqjen e sanksioneve të energjisë ndaj Kremlinit. Me zgjedhjet e ardhshme të përgjithshme të Francës që nuk priten deri në vitin 2027, rreziku që një president pro-rus të vijë në pushtet mund të mos jetë aq i ngutshëm, por Putin sheh hapje diku tjetër.

Për shembull, në Sllovaki, parlamenti miratoi zgjedhjet e parakohshme për 30 shtator pasi qeveria humbi me votë mosbesimi. Ish-kryeministri, Robert Fico, i cili është kritik ndaj sanksioneve të BE-së kundër Rusisë dhe kundërshton dërgimin e armëve në Ukrainë, ka një shans për të fituar votën me partinë e tij Smer-SD dhe për të udhëhequr një koalicion që mund të jetë më i dashur ndaj Moskës sesa ai aktual.

Për të shmangur rrezikun e lëkundjes së mbështetjes për Ukrainën për shkak të përçarjes, Perëndimi duhet të fillojë ta konsiderojë lojë të gjatë strategjinë e vet. Një hap i rëndësishëm është përfundimi i një aleance formale me Ukrainën. Nëse ShBA-ja, BE-ja dhe Britania e Madhe do të ishin në gjendje të binin dakord për një lëvizje të tillë, kjo do t’i tregonte Putinit jo vetëm dështimin e strategjisë së tij aktuale të luftës, por gjithashtu do të përforconte mbështetjen afatgjatë.

Aspiratat e Ukrainës për NATO-n dhe BE-në, natyrisht, synojnë pjesërisht të sigurojnë një aleancë të tillë. Por ndërsa forcat ruse ende pushtojnë pjesë të mëdha të territorit ukrainas, anëtarësimi në NATO nuk është një perspektivë realiste. Pavarësisht miratimit të kandidaturës së tij në BE vitin e kaluar, Kievi është gjithashtu shumë larg nga bashkimi me bllokun. Siç mund ta dëshmojnë Turqia dhe disa shtete ballkanike, kandidatura për anëtarësim në BE mund të jetë një shtëpi pritjeje prej dekadash.

Kjo është arsyeja pse nevojitet një aleancë e veçantë formale midis Perëndimit dhe Ukrainës – një aleancë që nuk do të pengonte aspiratat e vendit për BE dhe NATO. Nuk ka pse të ofrojë garanci zyrtare sigurie që detyrojnë as ndërhyrjen perëndimore. Por duhet të sigurojë një bazë ligjore dhe të qëndrueshme për të forcuar realitetin aktual se Ukraina dhe Perëndimi janë aleatët kryesorë të njëri-tjetrit.

Një aleancë e tillë mund të bazohet në precedentin e deklaratave për bashkëpunimin e mbrojtjes dhe sigurisë të nënshkruara midis Mbretërisë së Bashkuar, Suedisë dhe Finlandës majin e kaluar, të cilat i paraprijnë aplikimeve të tyre në NATO. Këto marrëveshje premtojnë mbështetje kur një anëtar sulmohet, por nuk mandatojnë ndërhyrjen e drejtpërdrejtë.

Viti i kaluar ka treguar se Putini nuk mund ta fitojë këtë luftë, por Ukraina mund ta humbasë nëse braktiset nga Perëndimi. Garantimi i mbështetjes së qëndrueshme perëndimore është shpresa e vetme për ta detyruar presidentin rus në tryezën e bisedimeve. Dështimi i kësaj, do të siguronte që ai të humbiste në fushën e betejës.

Maximilian Hess është anëtar në Institutin e Kërkimeve të Politikës së Jashtme dhe konsulent për Riskun Politik me bazë në Londër

Tekst i publikuar në AlJazeera, përkthyer nga KlanKosova.tv.

*Klikoni KËTU për t´u bërë pjesë e kanalit zyrtar të Klan Kosovës në Viber.

*Klikoni KËTU për ta shkarkuar aplikacionin e Klan Kosovës në Android, dhe KËTU për iOS.