Pavarësisht taktikave shkatërrimtare të Orban, BE do ta gjejë mënyrën që ndihmat të shkojnë në Ukrainë

Bashkimi Evropian kurrë s’është aq keq, apo aq mirë, sikurse duket.

Samiti i zgjerimit i javës së kaluar ishte një shembull i unionit prej 27 vendeve, i rastit më të mirë dhe më të keqit të tij. Aty u gjet një formulë që mundësonte marrëveshjen për hapjen e negociatave të anëtarësimit të Ukrainës, derisa ajo përpiqet të parandalojë Rusinë që të pushtojë më tepër territor të saj.

Ajo marrëveshje, të cilën Kryeministri i Hungarisë, Viktor Orban, ishte zotuar se do ta bllokonte, prodhoi tituj triumfues që e bën unionin të dukej fluturues sikur më në fund po e kuptonte përgjegjësinë e vet historike për ta zgjeruar zonën evropiane të lirisë dhe mirëqenies deri në kufi me Rusinë.

Megjithatë mëngjesin e së nesërmes, Orban, i cili kishte dalë për kafe derisa ishte marrë vendimi për bisedimet e pranimit, vendosi veton ndaj një marrëveshjeje shumë më të nevojshme për një paketë ndihme katërvjeçare prej 50 miliardë eurosh për Kievin, duke kërcënuar se do të privonte presidentin ukrainas, Volodymyr Zelensky nga fondet që i nevojiten dëshpërimisht për ta vazhduar luftën për mbijetesë kundër agresionit rus.

Krejt papritmas, dukej sikur Evropa kishte bërë që Ukraina të dështonte në kohën kur kishte nevojë, ashtu si Kongresi Amerikan i dominuar nga republikanët po refuzonte të miratonte ndihmë të mëtejshme financiare për Kievin. Pasi ia treguan Ukrainës dritën në fund të tunelit, qeveritë evropiane po ia mohonin asaj karburantin për të mbajtur në rrugën e duhur trenin e saj të ngecur.

Kjo përshtypje, gjithashtu, mund të jetë iluzioniste. Ka një mundësi të mirë që ministrat e BE-së ose ta miratojnë njëzëri paketën e ndihmës muajin e ardhshëm, pasi Orban ka pasur momentin e tij të lavdisë për t’i treguar audiencës së tij të brendshme se ai ka fuqinë për të ndalur Evropën nëse është e nevojshme, ose të gjejë një mënyrë tjetër për dërguar paratë në Kiev.

Zyrtarët e BE-së dhe ata kombëtarë tashmë po hartojnë një zgjidhje nëse Orban vazhdon ta pengojë paketën financiare. 26 anëtarët e tjerë do të kontribuojnë në një fond ndërqeveritar për Ukrainën që do të administrohej nga Komisioni Evropian dhe do të lidhej me kushtet e reformës. Kontributi i lidhur me Bruto Produktin Vendor të Hungarisë është gjithsesi i parëndësishëm dhe do të ishte e pamundshme që ta bllokonte vendimin. Një procedurë e ngjashme u përdor për të anashkaluar një veto britanike mbi një traktat fiskal të BE-së në mes të krizës së Eurozonës në vitin 2011, në ditët kur Mbretëria e Bashkuar ishte udhëheqëse e skuadrës së papërshtatshme të unionit.

Si gjithmonë, BE-ja është e aftë që të ngatërrojë përtej dhe të mbajë shfaqjen në rrugë. Por ajo arrin të bëjë që vendimet historike për të ardhmen gjeopolitike të Evropës të duken të çrregullta dhe të pavendosura. Historiani dhe kolumnisti i Guardian, Timothy Garton Ash, me të drejtë e cilësoi paraprakisht këtë samit si një moment kyç në luftën epike mes liberalizmit dhe populizmit për shpirtin e Evropës. Duke qenë kështu, rezultati ishte një barazim me rezultate të ulëta.

Për të qenë i sigurt, Evropa mori një vendim historik që në fund të fundit duhet të nënkuptojë se nuk do të ketë një zonë gri midis perëndimit demokratik, të integruar dhe Federatës Ruse. Por drejtuesit e BE-së e morën atë në një mënyrë, dhe me paralajmërime, që vuri në pikëpyetje besueshmërinë e angazhimit të tyre.

Është më e lehtë të vendoset për të hapur një proces të gjatë dhe të pasigurt negocimi sesa të merret një angazhim i menjëhershëm të burimeve të rëndësishme për të mbajtur barbarët nga portat. Në kohën kur Ukraina është gati për t’u bashkuar me BE-në, duke supozuar se do t’i mbijetojë luftës si një demokraci e qëndrueshme, brezi aktual i drejtuesve evropianë do të jetë jashtë detyrës prej kohësh. “Lërini pasardhësit tanë të vendosin”, është një përgjigje klasike e BE-së ndaj një pyetjeje të vështirë.

Më keq, mënyra e Evropës për të drejtuar punët e saj ushqen vetëbesimin cinik të Vladimir Putin. Në konferencën e tij vjetore për shtyp, të mbajtur rastësisht, pikërisht në kohën kur liderët e BE-së po takoheshin, Putin jo vetëm dyfishoi qëllimet e tij të luftës, por, duke iu referuar shenjave të vendosmërisë së flamurit në perëndim, përfundoi: “Ka mjaftueshëm që ne jo vetëm të ndihemi të sigurt, por të ecim përpara”.

Duke parë shfaqjen e Brukselit, Putin mund të llogarisë në mënyrë racionale se nëse Donald Trump fiton zgjedhjet presidenciale të vitit të ardhshëm në ShBA, BE-ja nuk do të jetë në gjendje të sigurojë shkallën e mbështetjes politike, ushtarake dhe financiare të nevojshme për të mbështetur mbrojtjen e Ukrainës pa udhëheqjen amerikane. BE-ja duhet urgjentisht të mbyllë hendekun financiar të menjëhershëm për të hedhur poshtë llogaritjet e tilla.

Megjithatë, kompromisi i Brukselit mund të mos ketë qenë aq i keq sa dukej. Disa elemente pak të theksuara mund t’i japin më shumë përmbajtje perspektivës së zgjerimit drejt lindjes për të përqafuar jo vetëm Ukrainën, por edhe Moldavinë, Gjeorgjinë dhe gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor (Shqipëria, Bosnja dhe Hercegovina, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut, Serbia dhe Kosova) që iu premtua një “perspektivë evropiane” 20 vjet më parë, por që nga ajo kohë është bërë pak përparim.

Të varrosur në fund të qëndrimit të tyre zhurmues, udhëheqësit e BE-së u pajtuan mbi parimin e integrimit gradual për kandidatët e Ballkanit Perëndimor, i cili do t’u jepte atyre më shumë përfitime financiare, qasje në treg dhe angazhim politik të anëtarësimit përpara se të bashkoheshin në klub. Kjo, bashkë me një fond rritjeje prej gjashtë miliardë eurosh për Ballkanin Perëndimor për të promovuar integrimin ekonomik rajonal dhe konvergjencën me standardet e BE-së, mund ta bëjë perspektivën e anëtarësimit më reale dhe të stimulojë reformat e vonuara për t’i pasur paratë. Fakti që këto gjashtë shtete ballkanike mund të ndjehen në rrezik për t’u kapërcyer nga Ukraina mund të shërbejë gjithashtu si një stimul për të luftuar demonët e vjetër të kapjes së shtetit, korrupsionit, krimit të organizuar dhe mosndëshkimit që po mbytin ekonomitë e tyre dhe po shtrembërojnë politikën e tyre.

Udhëheqësit gjithashtu pranuan së paku se BE-së do t’i duhet të reformohet së brendshmi – si politikat e saj ashtu edhe mënyra se si financohen dhe institucionet e veta, për të siguruar që ato të mund të funksionojnë në një bashkim të zgjeruar. Ata premtuan miratimin e një udhërrëfyesi drejt reformave të tilla deri kah mesi i vitit 2024, duke thënë se shtigjet e zgjerimit dhe reformës duhet të shkojnë paralelisht. Pra, ndoshta, veç ndoshta, samiti i Brukselit nuk ishte aq i keq sa dukej.

Artikull i botuar në The Guardian, përkthyer nga KlanKosova.tv.

*Klikoni KËTU për t´u bërë pjesë e kanalit zyrtar të Klan Kosovës në Viber.

*Klikoni KËTU për ta shkarkuar aplikacionin e Klan Kosovës në Android, dhe KËTU për iOS.