BE-ja është aq shumë egoiste për bërë Ukrainën anëtare

Zgjerimi [i Bashkimit Evropian] nuk është më një ëndërr”, tha Charles Michel, president i Këshillit Evropian, në Slloveni këtë javë. “Është koha për të ecur përpara”. Është e rrallë kur unë e gjej veten të pajtohem me një burokrat Brukseli, por për këtë ai ka absolutisht të drejtë: BE-ja duhet të tregohet e guximshme dhe të pranojë anëtarë të rinj deri në vitin 2030. Dhe Ukraina duhet të jetë kryesuesi mes tyre.

Por, siç duhet ta dijë zoti Michel, kjo është një shpresë e rreme. Mundësitë që BE-ja të pranojë një vend me madhësinë e Ukrainës ose ndonjë prej kandidatëve të tjerë më në lindje, si Moldavia, është një fantazi dhe kjo për dy arsye: Pasojat për Francën dhe fuqinë e Gjermanisë brenda bllokut dhe koston e madhe financiare për një organizatë që nuk njihet për bamirësi zemërhapur.

Ta shqyrtojmë së pari ndikimin ekonomik. Nëse do të anëtarësohej, Ukraina do të ishte anëtari më i varfër i BE-së me një margjinë, me të ardhura për kokë banori sa gjysma e asaj të cilën e ka Bullgaria. Duke marrë parasysh dëmin ekonomik të pësuar nga lufta e Putinit dhe kostot astronomike të rindërtimit të pasluftës, Ukraina do të thithte sasi mbresëlënëse të shpenzimeve të ndihmës zhvillimore të BE-së, që tashmë përbën rreth një të katërtën e buxhetit total.

Pastaj është produkti më i madh buxhetor i BE-së: subvencioneve bujqësore. Me 55 përqind të tokës së saj të përdorur për bujqësi të punueshme, Ukraina ka një nga sektorët më të mëdhenj bujqësorë në Evropë dhe fermerët e saj do të kenë të drejtën për një pjesë të madhe të parave të Politikës së Përbashkët Bujqësore – të gjitha me sa duket në kurriz të Francës, e cila merr pjesën më të madhe ndër shtetet anëtare.

Anëtarësimi ukrainas gjithashtu ka shumë të ngjarë të privojë fondet nga anëtarët e tjerë më të varfër: Rumania, Hungaria, Greqia dhe Polonia. Disa përfitues neto aktualë si Çekia dhe Portugalia ka të ngjarë të bëhen kontribuues neto brenda natës. Për të reduktuar disa nga ndikimet, ekonomitë më të pasura, si Franca dhe Gjermania, nuk do të kishin zgjidhje tjetër veçse të rrisin në mënyrë dramatike kontributet e tyre buxhetore – një perspektivë e frikshme në një kohë të trazirave kaq të mëdha ekonomike dhe me lëvizjet kundër BE-së në rritje mes disa elektoratesh.

Më fatale se kaq, megjithatë, është se pranimi i Ukrainës do të ndryshonte gjithashtu balancën tradicionale të fuqisë në BE, të cilën Gjermania dhe Franca e kanë qeverisur efektivisht që nga fillimi. Ukraina do të bëhej anëtari i pestë më i madh i BE-së për nga popullsia, duke i dhënë asaj fuqi të pamasë në sistemin e shumicës së cilësuar brenda bllokut, i cili merr parasysh numrin e shteteve që votojnë dhe numrin e popullsisë së tyre.

Tashmë ka fërkime brenda BE-së midis anëtarëve perëndimorë dhe lindorë, jo më pak për çështjet sociale, për të cilat vendet ish-sovjetike janë më konservatore kulturalisht dhe rezistente ndaj liberalizmit perëndimor në rritje. Shtimi i një anëtari tjetër të fuqishëm numerikisht nga Evropa Lindore, për të cilin udhëheqësit perëndimorë kanë frikë se mund të bashkohen me Poloninë dhe vendet e tjera kundër status quo-së, do të shtonte shqetësimet në Berlin, Paris dhe Bruksel.

Realiteti është se asnjë nga këto tensione themelore nuk ka shanse të zgjidhet pa reforma serioze të buxhetit të BE-së dhe proceseve vendimmarrëse, duke përfshirë heqjen e vetos kombëtare për çështje kyçe si siguria, politika e jashtme dhe reforma sociale. Ndryshimet e traktateve janë gjithmonë tejet të vështira për t’u realizuar brenda BE-së. Me disa anëtarë ekzistues që do të humbin aq shumë si në aspektin e përfitimeve ekonomike ashtu edhe në sovranitetin kombëtar, ndryshimet e gjera të nevojshme për të pranuar Ukrainën sigurisht që do të zgjasin shumë vite dhe ndoshta përfundimisht do të rezultojnë të paarritshme.

Emmanuel Macron, presidenti francez dhe Olaf Scholz, kancelari gjerman, të dy e kanë bërë të qartë se pranimi i Ukrainës mund të zgjasë për dekada. Të gjithë udhëheqësit që i dhanë statusin e kandidatit Kievit qershorin e kaluar, ka të ngjarë të mendojnë të njëjtën gjë, duke pranuar se kjo do të ishte një çështje për pasardhësit e tyre dhe jo për ta.

Por ka ndoshta një arsye tjetër, po aq egoiste, pse BE-ja ka mbajtur shpresën e rreme të anëtarësimit. Mund të jetë një karrotë për të joshur Ukrainën që t’i lëshojë territor Rusisë, në të njëjtat linja siç sugjeroi shefi i shtabit të Sekretarit të Përgjithshëm të NATO-s, i cili kohët e fundit tha se anëtarësimi në aleancë mund të jepet në këmbim të një marrëveshjeje paqeje me Putinin.

Ky mendim qesharak tregon se sa të dëshpëruar janë disa brenda NATO-s dhe BE-së për të parë një fund të këtij konflikti, edhe nëse kjo do të thotë t’i japësh fitoren Moskës. Ideja se Ukraina mund të blihet nga një ofertë për anëtarësim në BE, të cilën Kievi do ta njohë privatisht, nuk ka gjasa të materializohet për shumë vite, nëse fare, është deluzive.

Në çdo rast, çfarëdo që ai thotë për të kundërtën, Putini nuk do ta llogarisë Ukrainën si një anëtare të BE-së, më shumë se si një anëtare të NATO-s, edhe nëse ai mban një pjesë të territorit të saj lindor. Frika e tij më e madhe nuk është një aleancë ushtarake mbrojtëse, por demokracia dhe prosperiteti, të cilat regjimi i tij totalitar nuk mund t’ia ofrojë popullit rus, veçanërisht në pragun e tij. Pranimi i kushteve të tilla nga ana e tij do të ishte po aq e besueshme sa edhe ndërmarrjet e tij për një kalim të sigurt të Prigozhin.

Shërbimi më i madh që BE mund të bëjë për popullin e Ukrainës nuk është të mbajë shpresën e kotë të anëtarësimit në një moment të papërcaktuar në të ardhmen, por t’ia bëjë të qartë Putinit se do të qëndrojë me Ukrainën derisa të dëbohet nga vendi dhe të sigurojë financat dhe armatimin që i nevojiten Kievit për të përfunduar punën. Deri më tani, Evropa ka dështuar shumë.

Richard Kemp është ushtarak britanik i pensionuar, i cili ka shërbyer midis viteve 1977-2006.

Tekst i publikuar në “The Telegraph”, përkthyer nga KlanKosova.tv.

*Klikoni KËTU për t´u bërë pjesë e kanalit zyrtar të Klan Kosovës në Viber.

*Klikoni KËTU për ta shkarkuar aplikacionin e Klan Kosovës në Android, dhe KËTU për iOS.