Pse u braktis Siria veriperëndimore?

Jo, duart e OKB-së nuk ishin të lidhura për shkak të ‘çështjeve logjistike’ ose vendimeve të Këshillit të Sigurimit.

Më 6 shkurt, një tjetër katastrofë goditi veriperëndimin e Sirisë. Seria e tërmeteve me epiqendër në Turqinë jugore shkatërroi rajonin, ku jetojnë katër milionë sirianë, të zhvendosur dhe të traumatizuar nga një dekadë lufte. Mijëra ndërtesa u shembën, duke varrosur mijëra njerëz.

Helmetat e Bardha, një organizatë lokale e shpëtimit, së bashku me vullnetarët vendas dhe anëtarët e familjes, filluan të gërmojnë nëpër rrënoja menjëherë, shpesh me duar të zhveshura, në përpjekje për të arritur te të mbijetuarit. Ata iu lutën botës për ndihmë, duke kërkuar makineri të rënda, ekipe shpëtimi dhe pajisje për t’i ndihmuar ata të shpëtojnë sa më shumë jetë të jetë e mundur gjatë dritares vendimtare 72-orëshe pas tërmetit. Por klithmat e të ngujuarve u shuan ngadalë në netët e ashpra të ftohta të dimrit, pasi nuk mbërriti asnjë ndihmë.

Në tre ditët e para, të paktën dy duzina dërgesa ndihme për ndihmë në rast fatkeqësie iu dërguan regjimit sirian në Damask. Asnjë nuk arriti në zonat nën kontrollin e opozitës në veriperëndim të Sirisë.

Ekipet e vetme të shpëtimit që kaluan në zonën e Idlib ishin një grup i vogël vullnetarësh nga Egjipti dhe një ekip nga Spanja.

Një autokolonë e planifikuar paraprakisht e Kombeve të Bashkuara që nuk mbante ndihma emergjente, jo pajisje të rënda apo ndihma për fatkeqësitë, por batanije dhe furnizime bazë, erdhi në ditën e katërt. Lutjet e Helmetave të Bardha dhe sirianëve të tjerë të dëshpëruar për të shpëtuar jetën e të dashurve të tyre bënë jehonë në mbarë botën pa përgjigje, të padëgjuara dhe të padëgjuara.

Pse? Pse sirianët u bllokuan në zonat e kontrolluara nga opozita, të braktisura kështu në një kohë nevoje të madhe, në një kohë kur bota u bashkua në solidaritet me viktimat e kësaj fatkeqësie në Turqi dhe Sirinë e kontrolluar nga regjimi; kur ekuipazhet e shpëtimit dhe ndihma në fatkeqësi u dërguan brenda disa orësh nga vende aq të largëta si Venezuela, Kanadaja dhe Islanda?

Pse këta njerëz, tashmë të zhvendosur dhe brutalizuar për gati 12 vjet, duke vuajtur në kushte të pajetueshme edhe para se të godiste tërmeti, u lanë në fatin e tyre të tmerrshëm me pak më shumë se premtime për ndihmë që nuk mbërritën kurrë?

Shpjegimi që ka të ngjarë të dëgjoni nga Kombet e Bashkuara është se ka pasur “çështje logjistike” dhe dëme të shkaktuara nga tërmeti në infrastrukturën në Bab al-Hawa, i vetmi vendkalim kufitar i përdorur për dërgimin e ndihmave. Dhe arsyeja pse ekziston vetëm një vendkalim kufitar që i shërben nevojave humanitare të më shumë se katër milionë njerëzve është shantazhi rus në Këshillin e Sigurimit të Kombeve të Bashkuara (KSKB). Për vite me rradhë, Moska ka deautorizuar të gjitha pikat e tjera kufitare për dërgimin e ndihmave humanitare përmes OKB-së, me kërcënimin e vënies së vetos ndaj tyre.

Ka disa pika kufitare midis Turqisë dhe Sirisë që janë afër zonave të prekura nga tërmeti dhe që përdoren tashmë për të sjellë ndihma humanitare nga aktorë shtetërorë dhe joshtetërorë. Arabia Saudite, për shembull, dërgoi një kolonë humanitare përmes kalimit Al-Hamam pranë Jindires, ndërsa Rajoni i Kurdistanit i Irakut përdori vendkalimin Bab al-Salama për të dërguar ndihmën e tij në Afrin.

A mund t’i përdorë OKB-ja këto vendkalime? Po, mundet. Organizatat siriane, si Shoqata Siriane për Dinjitetin e Qytetarëve (SACD), Shoqata e Juristëve të Lirë Sirianë dhe të tjera, kanë qenë të zëshme për më shumë se dy vjet në lidhje me bazën ligjore që lejon dërgimin e ndihmës në Idlib pa miratimin e KS të OKB-së. Qëndrimi i tyre bazohet në të drejtën ndërkombëtare dhe është miratuar nga Amnesty International dhe një numër ekspertësh juridikë ndërkombëtarë.

Ministrja e Jashtme e Gjermanisë, Annalena Baerbock, ka bërë thirrje për hapjen e të gjitha pikave kufitare për ndihmën, ndërsa ish-i dërguari i SHBA-së në Siri, Joel Rayburn, ka argumentuar se duhet të krijohet një mekanizëm i ri SHBA-Turqi-Bashkimi Evropian për të ofruar ndihmë direkt në rajon pa miratimin e tepërt të KS të OKB-së.

OKB-ja nuk ka vepruar. Pse?

Siç ka theksuar SACD, vendimi i KS të OKB-së është përdorur si një “perde tymi” për të mbuluar arsyen e vërtetë pse ndihma urgjente nuk po arrin në veriperëndim të Sirisë: “Bëhet fjalë për brutalitetin e regjimit sirian dhe aleatëve të tij. Bëhet fjalë për qetësim.”

Steven Heydemann, një bashkëpunëtor i lartë në Qendrën e Institucionit Brookings për Politikat e Lindjes së Mesme, ka shpjeguar më tej: “Operacionet humanitare të OKB-së në terren në zonat e kontrolluara nga regjimi – të cilat marrin 90% të ndihmës që rrjedh në Siri – mbeten të nënshtruara nga regjimi në përputhje me këmbënguljen e tij të ashpër që të shërbejë si marrësi dhe shpërndarës i vetëm i ndihmës që vjen në vend – një gjest cinik për të detyruar donatorët të pranojnë sovranitetin e tij, duke i dhënë një prej regjimeve më të korruptuara në botë, me një historik të abuzimi dhe vjedhja e ndihmave humanitare dhe refuzimi për të ofruar ndihma përmes vijave të konfliktit në veri të Sirisë, kontroll mbi burimet kritike humanitare.

Me fjalë të tjera, OKB-ja lejon regjimin sirian të armatizojë ndihmën për përfitimin e tij në vend që të veprojë në përputhje me mandatin e saj për të mbrojtur civilët sirianë.

Dhe këtu arrijmë te arsyet e vërteta për dështimin e dhënies së ndihmës urgjente jetëshpëtuese për sirianët në Idlib: normalizimi i brutalitetit të presidentit sirian Bashar al-Assad dhe çhumanizimi i sirianëve.

Për vite me radhë kam parë sesi sirianë të zhvendosur në Evropë, Liban, Turqi dhe veçanërisht në Sirinë veriperëndimore janë çhumanizuar. Katër milionë njerëz që jetojnë atje janë fshirë nga shumica e botës në përputhje me regjimin sirian dhe narrativën e Rusisë se rajoni është një vatër e “fanatikëve islamikë” dhe “terroristëve”.

Fëmijët që vdesin në provincën Idlib nën bombardimet e regjimit ose nga i ftohti ose mungesa e kujdesit mjekësor nuk bëhen tituj. Nuk janë më as fusnota. Historitë e tyre nuk duken më të vlefshme.

Kjo është arsyeja pse thirrjet e organizatave siriane për të pranuar bazën ligjore alternative për dërgimin e ndihmave në Sirinë veriperëndimore janë injoruar nga OKB-ja dhe fuqitë kryesore. Kjo është arsyeja pse lutjet e Helmetave të Bardha dhe aktivistëve sirianë për pajisje të rënda dhe ndihmë shpëtimi kanë rënë në vesh të shurdhër.

Kjo është arsyeja pse thirrjet për ndihmë nga nën rrënojat në të gjithë Sirinë veriperëndimore – në Jindires, Idlib, Azmarin dhe Harem – nuk u përgjigjën.

Shkruan për Al Jazeera, Refik Hodzic, gazetar, regjisor dhe ekspert i drejtësisë tranzicionale nga Bosnja dhe Hercegovina.

Përkthyer nga klankosova.tv.

*Klikoni KËTU për t´u bërë pjesë e kanalit zyrtar të Klan Kosovës në Viber.

*Klikoni KËTU për ta shkarkuar aplikacionin e Klan Kosovës në Android, dhe KËTU për iOS.