SHBA ka rrëzuar një qeveri iraniane më parë, kjo është historia

Pasi Izraeli filloi sulmin e tij të përqendruar ndaj Iranit, thirrjet për ndryshim regjimi u bënë gjithnjë e më të forta, me presidentin amerikan, Donald Trump dhe kryeministrin izraelit Benjamin Netanyahu që ngritën mundësinë e shënjestrimit të liderit të fuqishëm të Teheranit, Ayatollah Ali Khamenei.

CNN shkruan se iranianët kanë përvojë të drejtpërdrejtë me përpjekjet e SHBA për të imponuar një ndryshim regjimi në vendin e tyre, transmeton klankosova.tv.

Ja çfarë ndodhi:

Fushat e naftës: Në vitin 1953, SHBA ndihmoi në organizimin e një grushti shteti për të përmbysur kryeministrin e zgjedhur demokratikisht të Iranit, Mohammad Mossadegh.

Ai kishte premtuar të nacionalizonte fushat e naftës të vendit – një veprim që SHBA dhe Britania e Madhe e shihnin si një goditje të rëndë, duke pasur parasysh varësinë e tyre nga nafta e Lindjes së Mesme.

Kulmi i Luftës së Ftohtë: Nacionalizimi u pa si një fitore për Iranin dhe një sukses për ish-Bashkimin Sovjetik.

Forcimi i sundimit të Shahut: Qëllimi i grushtit të shtetit ishte mbështetja e monarkut të Iranit, Mohammad Reza Pahlavi, për të mbajtur pushtetin si Shah dhe për të emëruar një kryeministër të ri – Gjeneralin Fazlollah Zahedi.

Grushti i shtetit: Para grushtit të shtetit, CIA, në bashkëpunim me Shërbimin Sekret të Inteligjencës Britanike, ndihmoi në shpërndarjen e propagandës anti-Mossadegh. Në vitin 1953, CIA dhe SIS ndihmuan në bashkimin e forcave pro-Shah dhe organizuan protesta masive kundër Mossadegh, të cilat u bashkuan shpejt me ushtrinë.

Paratë e SHBA: Për të siguruar stabilitetin e Zahedit, kryeministrit të ri, CIA fshehtazi e bëri të mundur një shumë prej 5 milion dollarësh brenda dy ditësh nga marrja e tij në pushtet, sipas dokumenteve të deklasifikuara.

Pranimi i SHBA: Në vitin 2013, dokumentet e deklasifikuara të CIA-s u publikuan, duke konfirmuar përfshirjen e agjencisë për herë të parë. Megjithatë, roli i SHBA-së ishte i njohur: Ish-Presidenti Barack Obama e pranoi përfshirjen në grushtin e shtetit në vitin 2009.

Dështimi: Pas rrëzimit të Mossadegh, SHBA forcoi mbështetjen për Shahun për të mbajtur pushtetin. Populli iranian e kishte të vështirë të duronte ndërhyrjen e huaj, duke ushqyer një ndjenjë të fortë anti-amerikane që zgjati dekada.

Revolucioni Islamik: Shahu u bë aleat i ngushtë i SHBA-së. Por në fund të viteve 1970, miliona iranianë dolën në rrugë kundër regjimit të tij, të cilin e shihnin si të korruptuar dhe të paligjshëm. Protestuesit sekularë kundërshtonin autoritarizmin e tij, ndërsa protestuesit islamistë kundërshtonin agjendën e tij të modernizimit.

Shahu u përmbys gjatë revolucionit islamik të vitit 1979, i cili përfundoi monarkinë e mbështetur nga Perëndimi dhe solli themelimin e Republikës Islamike dhe të sundimit fetar.

*Klikoni KËTU për t´u bërë pjesë e kanalit zyrtar të Klan Kosovës në Viber.

*Klikoni KËTU për ta shkarkuar aplikacionin e Klan Kosovës në Android, dhe KËTU për iOS.