Putin e aleatët e tij duan të blejnë art

René Magritte, një nga artistët më të famshëm të Belgjikës, ishte një anëtar udhëheqës i lëvizjes së viteve 1920 të quajtur surrealizëm, lëvizje kjo e cila kërkonte revolucion kundër kufizimeve të mendjes racionale. Kur përshkruante pikturat e tij, Magritte tha se ato “ngjallin mister” dhe u përpoq të pyeste shikuesit: “Çfarë do të thotë kjo? Nuk do të thotë asgjë, sepse misteri nuk do të thotë asgjë, është i panjohur”. Ndonjëherë ndihem sikur po shikoj një pikturë Magritte kur shqyrtoj aftësinë e rusëve për t’iu shmangur politikave të sanksioneve perëndimore.

Arkady Rotenberg, me një pasuri prej 3.5 miliardë dollarësh, është një mik i fëmijërisë së Vladimir Putin. Ai dikur ishte partneri i presidentit rus në xhudo, përpara se të bëhej një biznesmen i pasur.  Rotenberg ka pretenduar publikisht se zotëron të ashtuquajturin “Pallati i Putinit” në vlerë prej 1 miliard dollarësh, një kompleks i madh italian në bregun e Detit të Zi që thuhet se është në pronësi të fshehtë të presidentit rus.

Në mars 2014, Rotenberg ishte një nga rusët e parë që u godit nga sanksionet pasi Rusia pushtoi në mënyrë të paligjshme Ukrainën dhe aneksoi Krimenë. Megjithatë, dy muaj pas vendosjes së sanksioneve, një rrjet kompleks kompanish të lidhura me Rotenberg dhe familjen e tij u përdor për të blerë “La Poitrine” të Magritte për 7.5 milionë dollarë në një ankand në Sotheby në New York.

Sipas një hetimi të Senatit të ShBA-së, piktura u dërgua në një depo magazinimi në Gjermani të quajtur Hasenkamp, ku pushoi për pesë vjet. Në gusht të vitit 2019, kur komiteti filloi të hetonte blerjen, vepra e artit u dërgua në Moskë. Në raportin e tij, komiteti i Kongresit tha se mungesa e rregulloreve bankare mbi transaksionet e artit ishte tronditëse dhe krijoi një mjedis të përshtatshëm për pastrimin e parave dhe shmangien e sanksioneve. Kjo drejtoi kritika të ashpra ndaj shtëpive të ankandeve dhe tregtarëve të artit që nuk bënë sa duhet për të kontrolluar ose ndaluar njerëzit e sanksionuar nga tregtimi i artit.

Që nga pushtimi i plotë i Ukrainës vitin e kaluar, janë marrë disa masa shtesë. Shtëpitë e ankandit Christie’s, Sotheby’s dhe Bonhams anuluan shitjet e artit rus në Londër në përgjigje të sanksioneve perëndimore ndaj Kremlinit. Në fund të fundit, pikturat dhe skulpturat janë më të lehta për t’u transportuar dhe fshehur sesa jahtet dhe avionët privatë, shumë prej të cilëve janë sekuestruar gjatë vitit të kaluar. Arti gjithashtu u siguron oligarkëve një mekanizëm për të pastruar reputacionin e tyre – gërshetimi i vetvetes në një botë kaq të praruar siguron pozitë kulturore, sociale dhe politike.

Ardhja e super të pasurit rus në botën e artit u bë e ditur në maj të vitit 2008 kur Roman Abramovich, pronari i atëhershëm i klubit të futbollit Chelsea, bleu Lucian Freud’s Benefits Sleeping Supervisor Sleeping për 17 milionë funte në Christie’s në New York. Mbrëmjën tjetër, ai bleu Triptikun e Francis Bacon për 43 milion funte nga Sotheby’s. Kjo madhështi erdhi një javë pasi Putini nga posti i presidentit, kaloi në postin e kryeministrit deri pak më parë, duke e zgjeruar pushtetin e tij përtej dy mandateve të njëpasnjëshme të lejuara me kushtetutë.

Leonid Mikhelson është aksionari kryesor në Novatek, një kompani ruse e gazit, që ka bërë biznes me Gennady Timchenko, një oligark që ka qenë i afërt me presidentin rus për dekada. Mikhelson ishte një nga disa oligarkë të thirrur në Kremlin një ditë pas pushtimit të plotë rus të Ukrainës vitin e kaluar. Ai është sanksionuar që nga viti 2014. Megjithatë, gjatë së njëjtës periudhë kohore, fondacioni i Mikhelson ka pasur gjithashtu një prani në institucionet publike të artit të Londrës, duke organizuar katër shfaqje në Galerinë Ëhitechapel midis vitit 2014 dhe 2018.

Aleatët perëndimorë të Ukrainës që kërkojnë të ushtrojnë presion mbi Kremlinin lidhur me ekstravaganzën e krimeve të luftës të bëra në Ukrainë, mund të ndalojnë rusët e sanksionuar nga tregjet e tyre prestigjioze të artit, duke përfshirë shtëpitë e ankandeve. Mund të futen ligje më të rrepta për pronësinë përfituese, të cilat do të ndihmonin në pastrimin e tregut të pasurive të paluajtshme, si dhe të botës së artit. Duhet të krijohet një task-forcë ndërkombëtare për të rimarrë veprat e çmuara të artit të grabitura nga galeritë dhe muzetë e Ukrainës nga pushtuesit rusë. Dhe autoritetet perëndimore duhet të konfiskojnë pjesët e blera nga individë të sanksionuar dhe përfaqësuesit e tyre. Paratë duhet të shkojnë për rindërtimin e Ukrainës.

Javën e kaluar, Gjykata Ndërkombëtare Penale në Hagë paditi Putinin për rrëmbimin masiv të fëmijëve ukrainas dhe lëshoi një urdhër arresti për të. Duke pasur parasysh situatën aktuale, nuk ka gjasa që Putini të rrezikojë ndonjëherë të vizitojë një vend që do të respektonte urdhrin e arrestit.

Por një masë tjetër mund të ishte marrë për t’i treguar presidentit rus se Perëndimi do të thotë biznes. Disa kohë pasi Ivanov bleu orën në formë veze të quajtur Rothschild Fabergé, ai çuditërisht vendosi ta dhuronte. Pronësia iu transferua në vitin 2015 një individi rus i cili u godit nga sanksionet e Mbretërisë së Bashkuar, BE-së dhe ShBA-së vitin e kaluar pasi tanket ruse u futën në Ukrainë. Emri i tij është Vladimir Putin.

Autori i shkrimit, Vladyslav Vlasiuk është një ekspert sanksionesh që punon në zyrën presidenciale të Ukrainës

(Publikuar në The Guardian, përkthyer nga Klankosova.tv).