Planet e vrasjes kundër politikanëve të pakëndshëm: Dick Marty në arrest shtëpiak rraskapitës

Dick Marty ka qenë nën mbrojtjen e policisë për gati një vit e gjysmë. Rrethet serbe thuhet se kanë punësuar vrasës me pagesë në Kosovë për ta likuiduar atë. Tani historia shpërthyese po lëviz.

Ishte pak para Krishtlindjeve 2020 kur Dick Marty mori një telefonatë që i hoqi lehtwsinw nga jeta. Komandanti i policisë së kantonit Ticino ishte në anën tjetër të linjës. ‘Marty nuk duhet të largohet nga shtëpia e tij në asnjë rrethanë’, tha ai. Ai menjëherë merr rrugën drejt tij, deri atëherë ai duhet të sillet sa më pak të jetë e mundur dhe të mos bëjë thirrje të mëtejshme.

Kanë kaluar pothuajse një vit e gjysmë që atëherë dhe pak ka ndryshuar për sa i përket situatës së kërcënimit akut. Marty, 77 vjeç, avokat, ish-prokuror publik që ndërmori veprime kundër mafies, këshilltar i qeverisë liberale dhe këshilltar nga kantoni i Ticino-s, është nën një mbrojtje kaq masive policore siç nuk e ka njohur kurrë më parë Zvicra – ose të paktën kurrë publikisht. Në muajt e parë, njësitë speciale të armatosura u vendosën direkt në shtëpinë e familjes Marty. Edhe qeveria e shtetit u mor me rastin: Ministrja e Drejtësisë Karin Keller-Sutter, bazuar në një kërkesë nga policia e kantonit Ticino, i paraqiti Këshillit Federal një kërkesë për një dislokim të përkohshëm të ushtrisë për të siguruar mbrojtjen e Marty. Sistemi u relaksua më vonë në atë masë sa që rojet tani i kryejnë detyrat e tyre nga jashtë. Në rast të një sulmi me forcën e armëve, në shtëpinë e Martyt u krijua një “dhomë e sigurt” në të cilën ai dhe familja e tij mund të iknin. Nëse ticinosi largohet shumë rrallë nga vendbanimi i tij, atëherë vetëm me një jelek antiplumb dhe truproja.

Sipas informacioneve të NZZ-së, shkas për mbrojtjen rigoroze, e cila është jashtëzakonisht stresuese për Martyn dhe të afërmit e tij, ka qenë një mesazh nga Kosova. Një burim me të cilin qarqet policore zvicerane kanë qenë në kontakt për një kohë të gjatë në lidhje me procedurat penale ndërkufitare, tregoi për një urdhër nga Serbia për likuidimin e Dick Martyt.

Një “operacion flamur i rremë”?

Prillin e kaluar, në programin “Mise au point” në televizionin frëngjisht folës zviceran RTS, i cili publikoi rastin, Dick Marty foli për “qarqe të caktuara të shërbimit sekret serb” të cilët kishin punësuar ish-luftëtarë në Kosovë si vrasës me pagesë. Kjo kishte për qëllim të vendoste rrugën e gabuar: për likuidimin e porositur nga qarqet serbe do t’u vihej faji kosovarëve. Një “operacion flamuri i rremë”, siç e quan zhanri. Serbia nuk e ka njohur kurrë shtetësinë e Kosovës dhe vazhdon ta shohë republikën si një “krahinë të shkëputur”.

Por pse Dick Marty? Ticinosi, i cili u largua nga skena politike kombëtare në vitin 2011, bëri bujë ndërkombëtarisht si reporter special në emër të Këshillit të Evropës. Në këtë funksion ai publikoi një raport në vitin 2010 për krimet e supozuara të pjesëtarëve të UÇK-së, ish-Ushtrisë Çlirimtare paraushtarake të Kosovës. Në të, Marty akuzon UÇK-në, ndër të tjera, për dëbime etnike, ekzekutime dhe tregti me organe nga të burgosurit e luftës. Përgjegjësi kryesor për këtë sipas tij është Hashim Thaçi, ish-lider i UÇK-së, deri në vitin 2014, shef i parë i qeverisë dhe më vonë president i Kosovës.

Në bazë të raportit të Marty-t, dy vjet më parë, Thaçit iu ngrit akuza për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit. Në nëntor 2020, Gjykata Speciale e Kosovës në Hagë miratoi aktakuzën, Thaçi duhej të jepte dorëheqjen dhe u burgos. Disa javë më vonë, autoritetet policore zvicerane morën informacione nga Kosova për vrasjen e supozuar me porosi të Dik Martit.

Shërbimi inteligjent serb BIA u mbrojt menjëherë kundër këtyre akuzave në pamje të parë mjaft aventureske. Akuza të tilla në mënyrë të pajustifikueshme do të shkaktonin dëme të pallogaritshme në reputacionin e tyre, thuhet në një deklaratë të BIA-s. Megjithatë, fakti që koncepti i mbrojtjes në zonën përreth Dick Marty-t ende po mbahet, sugjeron se informacionet nga Kosova po merren shumë seriozisht.

Skuadrat vrasëse në Zvicër

Rasti Marty është jashtëzakonisht shpërthyes. Prej kohësh ka qenë fakt që shërbimet e huaja të inteligjencës jo vetëm që përdorin Zvicrën e lirë si qendër për mbledhjen e informacionit, por edhe për operacione të fshehta. Është shumë e lehtë të hysh dhe të dalësh nga vendi dhe pothuajse nuk monitorohet ndonjëherë, veçanërisht në Gjenevë, diplomatë nga e gjithë bota. Për shembull, u ekspozua në mënyrë spektakolare se si dy anëtarë të shërbimit të inteligjencës ushtarake ruse GRU fituan akses në kompjuterin e një punonjësi të agjencisë kanadeze anti-doping në Lozanë në vitin 2016. Dy vjet më vonë, dy spiunët rusë u arrestuan në Holandë. Ata ishin rrugës për në Bernese Oberland, me sa duket për të vëzhguar laboratorin Spiez – ku po kryheshin hetimet për sulmet me gaz helmues rus.

Janë dokumentuar edhe sulme ndaj njerëzve në tokën zvicerane. Në vjeshtën e vitit 1957, për shembull, shërbimi sekret francez vrau tregtarin zviceran të armëve Marcel Léopold përpara banesës së tij në Gjenevë: ndër të tjera, ai kishte furnizuar rebelët algjerianë. Tre vjet më vonë, agjentët francezë likuiduan luftëtarin afrikan të pavarësisë Félix Moumié në Gjenevë – me tallium, një helm që përdoret për të luftuar minjtë. Rasti Rajavi, i cili ende nuk është zbardhur plotësisht, është gjithashtu jashtëzakonisht brutal: në pranverën e vitit 1990, një skuadër vrasëse prej 13 personash që, sipas policisë, kishte hyrë në vend me letra diplomatike iraniane, vrau profesorin e universitetit Kazem Rajavi. në rrugë në Coppet, një komunë në Vaud, jetonte në Zvicër si refugjat politik.

Së fundmi ka bërë bujë një veprim i shërbimit sekret turk MIT, i cili u pengua nga shërbimi federal inteligjent. Në verën e vitit 2016, agjentë sekretë tentuan të rrëmbenin një shtetas të dyfishtë zvicerano-turk. Mbështetësi i dyshuar i Gylenit duhej të ishte droguar me nokaut pranë Cyrihut dhe më pas të ishte marrë. Mesa duket në plan kanë qenë të përfshirë edhe punonjës të lartë të ambasadës turke në Bernë.

Peter Regli, ish-kreu i shërbimit inteligjent zviceran, ka vëzhguar prej disa kohësh sesi agjentët e pacipë të “shteteve diktatoriale” shkojnë të punojnë në tokën zvicerane. “Rusët, kinezët dhe turqit në veçanti janë shumë aktivë. Ata spiunojnë bashkatdhetarët e tyre që jetojnë në Zvicër dhe nuk u shmangen kërcënimeve. Shumë gëzojnë imunitet diplomatik sepse janë të regjistruar zyrtarisht si punonjës të ambasadës”. Megjithatë, kërcënimet akute si në rastin e Martit janë shumë të rralla. Atëherë do të nevojitej mbrojtje masive personale, siç është tani rasti me rusin Boris Bondarev, i cili dha dorëheqjen si diplomat në OKB në Gjenevë për të protestuar kundër luftës së Putinit në Ukrainë. Në rastin e njerëzve që kërcënohen me jetë dhe gjymtyrë, dalja në ilegalitet me një identitet të ri në një vend të huaj është një mjet i provuar dhe i provuar nga autoritetet, thotë Regli.

“Por pse një qytetar zviceran si Dick Marty duhet të largohet nga vendi i tij? Shteti duhet të jetë në gjendje të mbrojë qytetarët e tij, edhe nëse kjo kërkon një kohë të gjatë dhe ka kosto të larta. Dhe ai duhet të vërë në lëvizje të gjitha levat politike”.

Diplomacia në Ballkan

Zyra e Prokurorit të Përgjithshëm dhe Zyra Federale e Policisë shkruan në kërkesë: “Autoritetet kompetente zvicerane janë në kontakt me autoritetet serbe në nivele të ndryshme”. Në veçanti, një shkëmbim informacioni ishte iniciuar në nivel policor. Në këtë kuadër janë zhvilluar edhe takime ndërmjet policisë kriminale federale dhe autoriteteve policore serbe. Ky shkëmbim përshkruhet si “profesional dhe konstruktiv”.

Sipas informacioneve që disponon NZZ, Zvicra është aktivizuar edhe në nivel diplomatik. Sekretarja e shtetit Livia Leu mësohet se po kujdeset për dosjen dhe është në kontakt me Ministrinë e Punëve të Jashtme të Serbisë. Sipas kërkesës, Departamenti i Punëve të Jashtme (EDA) është i heshtur. Kontaktet me Ministrinë e Punëve të Jashtme të Serbisë janë të rregullta dhe zhvillohen në nivele të ndryshme. Ato bëjnë të mundur diskutimin e të gjitha temave me interes të përbashkët”, shkruan FDFA. Është konfirmuar se Sekretari i Shtetit Leu do të udhëtojë në Beograd dhe Prishtinë, kryeqytetet e Serbisë dhe Kosovës, në fund të këtij muaji për bisedime politike.

Dick Marty do të jetë i kënaqur ta dëgjojë atë. Shumë kohë më parë ai u bëri thirrje autoriteteve zvicerane që më në fund të bëjnë gjithçka që munden për t’i dhënë fund makthit të tij:

“Nuk mund të kufizoheni në mbrojtjen e objektivit pa pasur një strategji për të eliminuar kërcënimin,” tha ai në televizionin zviceran frëngfolës, RTS.

Marty nuk iu përgjigj një kërkese nga NZZ.

Përmes mikut të tij Franco Cavalli, ish-kryetar i grupit parlamentar të PS-së, ai thotë se asgjë nuk ka ndryshuar rrënjësisht në situatën e tij të pasigurt.

Ai është ende në një arrest shtëpiak rraskapitës – izolimi i tij personal.

Shkruar nga Marsel Gyr. reporter në zviceranen, Neue Zürcher Zeitung dhe Marc Tribelhorn, redaktor njëherit në Neue Zürcher Zeitung.

Përkthyer nga gazeta zvicerane nga Klankosova.tv.

*Klikoni KËTU për t´u bërë pjesë e kanalit zyrtar të Klan Kosovës në Viber.

*Klikoni KËTU për ta shkarkuar aplikacionin e Klan Kosovës në Android, dhe KËTU për iOS.