Perëndimi nuk do të veprojë ndaj ndryshimeve klimatike derisa të ndjejë dhimbjen e tij

Lutjet nga Jugu Global nuk do ta nxisin Perëndimin në veprim. Vetëm vuajtja perëndimore do ta bëjë atë.

Nëse ka diçka që ka qenë e vërtetë në historinë e botës, është se shtetet, dhe veçanërisht shtetet perëndimore, rrallëherë veprojnë nga një ndjenjë detyrimi moral, kur akte të tilla mund të sjellin vështirësi në vend. Shikoni si shembull retorikën rreth mbështetjes për Ukrainën pas pushtimit rus.

Ndërkohë që konflikti është paraqitur në terma moralistë, pasi Perëndimi ndihmon Ukrainën e guximshme të përballet me ngacmuesit rusë, ka qenë e qartë se moralizmi mund të hidhet poshtë shpejt përballë shqetësimit për qytetarët e tyre. Perspektiva e shtëpive të ftohta evropiane dhe çmimeve të larta e motivuan Bashkimin Evropian të lërë një mori boshllëqesh në sanksionet e tij për të lejuar vazhdimin e rrjedhës së gazit dhe naftës ruse. Kur u ndërpre gazi rus, qeveritë evropiane nuk ngurruan të kontaktojnë autokratë të ndryshëm, të pasur me lëndë djegëse fosile, të cilët përndryshe i kritikojnë rregullisht për të kaluarën e tyre të mjerueshme të të drejtave të njeriut.

Siç mësuan afrikanët shumë kohë më parë gjatë Luftës së Ftohtë, fuqitë globale janë më se të lumtura të bëjnë luftëra të supozuara parimore në tokat e popujve të tjerë, duke sakrifikuar mirëqenien e popujve të tjerë, por jo të tyren.

E njëjta dinamikë është e dukshme në narrativat dhe propozimet që u paraqitën në Konferencën e fundit të Kombeve të Bashkuara për Ndryshimet Klimatike në Sharm el-Sheikh, Egjipt. Tema kryesore kishte të bënte me ndihmën e “Global South”, për të përballuar fatkeqësitë, shkatërrimet ekstreme të motit si thatësirat dhe përmbytjet, dhe ndihmën e tyre për kalimin në burime më të gjelbra të energjisë.

Ashtu si gjatë Luftës së Ftohtë, Perëndimi është aktivisht duke bërë pazar teatral, duke rekrutuar vende për të shërbyer si arena për luftën e tij klimatike. Zvicra, për shembull, planifikon të përgjysmojë emetimet e gazrave serrë deri në vitin 2030, jo duke i reduktuar ato, gjë që mund të krijojë shqetësim për qytetarët e saj, por duke paguar vende si Gana për të reduktuar emetimet e saj dhe për t’i dhënë kredi.

Ideja do të ishte që Qeveria Zvicerane, të paguajë për ndriçim efikas dhe soba më të pastra që do të instalohen në familjet ganeze, dhe ndihmojnë në reduktimin që rezulton në emetimet e gazit. Zvicra nuk është i vetmi vend perëndimor që përdor skema të tilla të kompensimit të karbonit, të cilat zhvendosin veprimet klimatike nga kombet e pasura ndotëse dhe i cilësojnë kombet më të varfra që kanë kontribuar pak në krizë, si ato që duhet të ndryshojnë më shumë.

Këto ide ishin shumë të pranishme edhe në COP 27. Shtetet e Bashkuara, për shembull, zbuluan një skemë të re të tregtimit të karbonit që supozohet se do të ndihmonte vendet më të varfra të kalojnë drejt energjisë më të pastër. Në të, kompanitë e mëdha perëndimore do të investonin në projekte të energjisë së rinovueshme në Jugun Global në këmbim të lejimit të vazhdimit të emetimit të sasive të mëdha të gazeve serrë. Siç kanë theksuar ambientalistët, kjo është pak më shumë se një skemë tjetër që lejon Western Big Business të vazhdojë të ndotë dhe të korrë fitime të mëdha.

Megjithatë, biseda perëndimore për tranzicionin nga vendet më të varfra nuk ka të bëjë vetëm me shmangien nga fokusi në ngurrimin e tyre për të dekarbonizuar ekonomitë e tyre dhe duke e zhvendosur fajin për problemet klimatike tek ata që janë më pak përgjegjës për to. Është gjithashtu një shembull i asaj që ekonomisti gjerman i shekullit të 19-të Friedrich List, e quajti “shkelja e shkallës”.

“Është një mjet shumë i zakonshëm i zgjuar që kur dikush ka arritur majën e madhështisë, ai e largon shkallën me të cilën është ngjitur, në mënyrë që t’i privojë të tjerët nga mjetet për t’u ngjitur pas tij,” shkroi ai në 1841.

Ndërsa List, e zbatoi këtë për recetat e njohura të tregtisë së lirë nga britanikët, të cilët vetë kishin ngjitur shkallët e merkantilizmit, është po aq e zbatueshme për shtytjen e sotme nga perëndimi që të tjerët të mos ndjekin rrugën e tyre të energjisë drejt majës, ndërkohë që atë e mbajnë avantazhet e një ngritjeje të tillë – një qasje që ata kanë aplikuar edhe në teknologjinë e armëve bërthamore.

Si përgjigje, shumë vende jo-perëndimore kanë qenë të prirura të theksojnë padrejtësinë e detyrimit për të përballuar koston e zbutjes së ngjarjeve ekstreme të motit të shkaktuara nga të tjerët. Ata i kanë bërë thirrje Perëndimit gjithashtu për  vetë-ruajtje, duke argumentuar, siç ka bërë kryeministri i Bahamas, se ndryshimi klimatik do të dërgonte një mori refugjatësh në Evropë, duke mposhtur sistemet e privilegjit që Perëndimi ka ndërtuar për t’u izoluar nga problemet.

Megjithatë, të dyja këto qasje pranojnë një premisë të gabuar: se ndryshimi i klimës është kryesisht një problem për Jugun Global, me Perëndimin që shpëton kryesisht i padëmtuar, por sërish arrin të transferojë “dhimbjen” në pjesën tjetër të globit.

Ndërkaq, një raport nga Organizata Botërore Meteorologjike i lëshuar më 2 nëntor, thoshte se “temperaturat në Evropë janë rritur me më shumë se dyfishi i mesatares globale gjatë 30 viteve të fundit – më e larta nga çdo kontinent në botë” dhe parashikonte “nxehtësi të jashtëzakonshme, zjarre, përmbytje dhe ndikime tjera të ndryshimeve klimatike  që do të prekin shoqërinë, ekonomitë dhe ekosistemet”.

Vetëm këtë vit, efektet kanë qenë befasuese. Rajoni pësoi valë ekstreme të të nxehtit që shkaktuan thatësirën më të keqe në gjysmë mijëvjeçarin e fundit, thanë lumenjtë dhe rezervuarët, ndezën zjarret që shkatërruan më shumë se 660,000 hektarë (1.63 milionë hektarë) tokë dhe vranë të paktën 15,000 njerëz. Më tej në perëndim, shtetet në SHBA po luftojnë me një mega thatësirë ​​22-vjeçare, më e keqja e mijëvjeçarit, dhe në të gjithë Amerikën e Veriut, nivelet e ujit në lumenj, liqene dhe rezervuarë po bien.

Në vend që t’i bëjë thirrje ndërgjegjes së Perëndimit, ose të shtyjë përrallën se ata do të preken vetëm në mënyrë indirekte nga marrëzia e veprimeve të tyre, bota duhet të huazojë gjuhën e JRR Tolkien, në The Hobbit: “Nëse kjo do të përfundojë në zjarr, atëherë ne duhet të gjithë të digjemi së bashku.”

Fakti është se Perëndimi ka po aq shumë për të humbur, nëse jo më shumë, se ne të tjerët nga kriza klimatike. Përdorimi i thirrjeve humanitare të viteve 1990 që portretizojnë popullin global të jugut si viktima të pafuqishme, do të frymëzojë vetëm të njëjtat përgjigje sipërfaqësore, bamirëse që janë krijuar për ta bërë dhuruesin të duket dhe të ndihet mirë, në vend që të adresojnë problemin – siç ka demonstruar Zvicra.

Në vend që të shpëtojmë pyjet braziliane tropikale, ndoshta një diskutim më i mirë dhe më me ndikim do të ishte se çfarë të bëhet për tharjen e Seinës. Në vend që imazhi i ndryshimit të klimës të jetë përmbytje në Pakistan, ndoshta duhet të jenë mijëra që vdesin nga valët e të nxehtit në Mbretërinë e Bashkuar.

Në fund të fundit, nuk është dhimbja dhe vuajtja jonë ajo që do ta lëvizë Perëndimin në ndonjë mënyrë kuptimplote. Është një njohje e tyre. Dhe vetëm kur të ndryshojmë komunikimin, mund të presim që kjo të ndodhë.

Autori i këtij opinioni Patrick Gathara është gazetar, karikaturist dhe shkrimtar kenian.

(Publikuar në Aljazeera, përkthyer nga Klankosova.tv).

*Klikoni KËTU për t´u bërë pjesë e kanalit zyrtar të Klan Kosovës në Viber.

*Klikoni KËTU për ta shkarkuar aplikacionin e Klan Kosovës në Android, dhe KËTU për iOS.