Një variant i ri Covid-it është në rritje – sa të shqetësuar duhet të jemi?

Covid-19 po kthehet përsëri në ciklin e lajmeve. Ndërsa po shkojmë drejt vjeshtës, normat e sëmundjeve po rriten në komunitet dhe një rritje e fundit e interesit për një nënvariant të Omicron, EG.5, të cilin Organizata Botërore e Shëndetësisë e ka klasifikuar si një variant interesi, ka shkaktuar shqetësim tek ata kujtimet e të cilëve për dimrat e fundit nuk janë zbehur. Ekziston një ndjenjë e pamohueshme e deja vu-së. Pra, sa të shqetësuar duhet të jemi?

OBSH po ndjek përhapjen e EG.5 në nivel global, por vëren se rreziku i paraqitur për shëndetin publik mbetet i ulët. Aktualisht nuk ka asnjë tregues të rritjes së ashpërsisë së infeksionit ose rritjes së shkallës së shtrimit në spital me këtë lloj të ri. Për ata që ishin asimptomatikë ose kishin një version të butë të sëmundjes, biseda e vazhdueshme për Covid mund të duket e parëndësishme apo edhe alarmuese. Por për ata që vuajnë nga Covid-i i gjatë, janë të imunokompromentuar ose që kanë humbur një të dashur gjatë pandemisë, çdo lajm për përhapjen e shtuar të sëmundjes duhet të jetë shqetësues. Këta njerëz e dinë se sa shkatërrues mund të jetë Covid-i.

Duke parë nga afër pandeminë që në fillim, mesazhi im kryesor për situatën aktuale është se Covid-19 në 2023 nuk është Covid-19 në 2020. Pranimet në spitale për sëmundjen në Angli në fund të korrikut ishin 1.97 për 100,000 njerëz, krahasuar me më shumë se 36 për 100,000 në janar 2021. Sot, ne kemi vaksina efektive dhe të sigurta që mbrojnë nga sëmundjet e rënda dhe vdekjet në shumicën dërrmuese të rasteve dhe kemi imunitet të konsiderueshëm në popullatë nëpërmjet një përzierje vaksinimi dhe infeksioni të mëparshëm. Klinikët gjithashtu kanë një kuptim më të mirë se si ta menaxhojnë këtë sëmundje. Ne kemi bërë më pak përparim për të ndihmuar ata me Covid të gjatë, por, për fat të mirë, kërkimet për të kuptuar biologjinë themelore dhe si të zhvillohen trajtime për të ndihmuar pacientët janë duke u zhvilluar.

Covid tani është në top 10 të problemeve të shëndetit publik (dhe ende një shkak kryesor i vdekjeve në shumë vende), por nuk është më prioriteti numër një. Ajo është vendosur në krye të përzierjes ekzistuese të sëmundjeve të frymëmarrjes si gripi dhe RSV me të cilat përballemi çdo dimër, krahas problemeve serioze shëndetësore kronike, si sëmundjet e zemrës dhe mushkërive, sulmet në tru, kanceri, demenca dhe Alzheimer. Si të tilla, do të shfaqen variante të reja – dhe bashkë me to një rritje sezonale e rasteve. Por këshilla për menaxhimin e këtij varianti dhe çdo tjetër mbetet e njëjtë: vaksinohuni, trajtohuni nëse infektoheni dhe përdorni maska dhe teste për të ndihmuar në reduktimin e transmetimit.

Në Britani, vetëm njerëzit mbi 65 vjeç kanë të drejtë të marrin një përforcues Covid këtë dimër, gjë që është zhgënjyese. Ngjashëm me vaksinat e gripit sezonal ose vaksinat e lisë së dhenve, do të kishte kuptimin më racional nga këndvështrimi i shëndetit publik që t’u ofrohen vaksina me kosto atyre individëve të rinj dhe punëdhënësve që duan të paguajnë privatisht për një të tillë dhe të mbrohen.

Në të vërtetë, Komiteti i Përbashkët i Mbretërisë së Bashkuar për Vaksinimin dhe Imunizimin (JCVI) dhe Agjencia e Sigurisë Shëndetësore në Mbretërinë e Bashkuar e kanë thënë vetë këtë javë. Përforcuesit privatë do të nënkuptonin më pak pushim nga puna, më pak kohë të sëmurë në shtrat dhe, nga ajo që dimë deri më tani, mbrojtje nga disa nga efektet e mundshme shëndetësore afatgjata të Covid-it, siç është diabeti. Më e rëndësishmja, ata gjithashtu do të lehtësonin presionet e dimrit në një NHS (Shërbimi Shëndetësor Kombëtar) tashmë në vështirësi dhe do ta mbanin stafin e tij – nga i cili varemi kaq shumë – të shëndetshëm dhe në punë. E njëjta gjë mund të thuhet për ata që punojnë në një sërë sektorësh, nga arsimi në shkolla apo universitete, prodhimi apo mikpritja.

Gjithmonë ka një nivel rreziku të përfshirë në jetën e të jetuarit, pavarësisht nëse është ngasje në një autostradë ose hipja në një tren të mbushur me njerëz në mes të sezonit të gripit dimëror. Por është e rëndësishme që të qëndrojmë të niveluar pasi nënvariante të reja dalin dhe ndryshojnë në javët dhe muajt e ardhshëm. Ndërsa raportet e lajmeve për infeksionet rriten, duhet të kujtojmë se nuk jemi më në një emergjencë Covid: jemi në një fazë menaxhimi dhe ndryshimi midis krizës dhe jokrizës duhet të bëhet i qartë në mesazhet publike. Ekziston rreziku i dërgimit të një alarmi për rrezik të panevojshëm shumë herë. Përndryshe, kur shfaqet një kërcënim vërtet i ri për njerëzit, siç është transmetimi i vazhdueshëm nga njeriu te njeriu i gripit të shpendëve, mund të jetë e vështirë të përcillet shtrirja e sfidës së paraqitur.

Prof Devi Sridhar është kryetare e shëndetit publik global në Universitetin e Edinburgut.

Shkrimi origjinal është botuar në “The Guardian”, dhe është përkthyer nga Klankosova.tv

*Klikoni KËTU për t´u bërë pjesë e kanalit zyrtar të Klan Kosovës në Viber.

*Klikoni KËTU për ta shkarkuar aplikacionin e Klan Kosovës në Android, dhe KËTU për iOS.