Na ndiqni në:


Get it on Google Play Download on the App Store

Maratonistët në Bruksel po vrapojnë xhiron e fundit të Kosovës

123
string(12) "Goran Mishiq" string(58) "https://klankosova.tv/wp-content/uploads/2023/02/Goran.png"
nga Goran Mishiq 18.02.2023 16:00

Aleksandar Vuçiq dhe Albin Kurti, si dhe Bashkimi Evropian dhe ShBA-ja, po pajtohen se koha për politikën e ruajtjes së ‘status quo’-s për Kosovën ka skaduar.

A do ta bindin negociatorët evropianë dhe amerikanë Vuçiqin dhe Kurtin që këtë herë të nënshkruajnë marrëveshjen e shumëpritur për normalizimin e marrëdhënieve mes Beogradit dhe Prishtinës? A jep shpresë marrëveshja e dy liderëve se propozimi evropian do të jetë baza përfundimtare për vazhdimin e dialogut apo do të jetë thjesht një tjetër blerëse e kohës për të ruajtur ‘status quo’-n? Në fund, a do të publikohet përfundimisht propozimi për të ditur qëllimin e tij eventual,  ashtu si edhe kufizimin e tij?

Përgjigjet e këtyre pyetjeve duhet pritur me mjaft skepticizëm, sepse akterët kryesorë ngjajnë shumë me ata të “maratonistëve” të Kovaçeviqit. Pavarësisht rezultatit të negociatave, të dy, edhe pse ende nuk janë në dijeni, po drejtojnë raundin e fundit të nderit.

“Mbrojtësit e rremë të Kushtetutës” në përplasje me realitetin

Me një shkallë të lartë probabiliteti, për fat të keq, tashmë mund të thuhet se as liderët kosovarë dhe as serbët, Albin Kurti dhe Aleksandar Vuçiq, nuk do të jenë shumë të lumtur kur të vrapojnë atë xhiron e nderit, as para ndërkombëtarëve, dhe sidomos jo para publikut vendas. Këtë e kanë dëshmuar tashmë deputetët e Kuvendit të Kosovës dhe Serbisë, ata që nuk hezituan t’i quajnë liderët e tyre tradhtarë dhe që nuk duhen lavduar, por gjykohen për tradhti të lartë. Para se gjithash, ata i referohen kushtetutave ekzistuese të vendeve të tyre, të cilat janë dhe do të mbeten në kundërshtim me realitetin edhe pas nënshkrimit të marrëveshjes në Bruksel, çfardo që të shkruhet në atë marrëveshje.

“Mbrojtësit e Kushtetutës” nga të dyja palët, siç duan të prezantohen, janë larg nga të qenit ekspertë në çdo gjë, aq më pak të së drejtës kushtetuese apo ndërkombëtare publike, por janë nacionalistë dhe fanatikë të pashërueshëm që, secili në mënyrën e vet, Kurti dhe Vuçiq po përpiqen pa sukses të bindin se si nacionalizmi dhe patriotizmi deri në fanatizëm qëndrojnë pikërisht në anën e tyre politike. Prej këtu krijohet përshtypja se kërkesa e vjetër e Kurtit, njohja reciproke e Prishtinës dhe Beogradit, e më pas gjithçka tjetër apo kërkesa e Vuçiqit që fillimisht të formohet një bashkësi komunash me shumicë serbe, e më pas gjithçka tjetër, pikërisht gjatë gjithë viteve pas luftës, bombardimeve të ish-Jugosllavisë dhe nënshkrimi i Marrëveshjes së Kumanovës (1999),  nuk do të thotë gjë tjetër veçse përbuzje e politikave ekstreme që përpos populizmit të zhveshur nuk njohin asnjë normalitet e aq më pak që ta dëshirojnë.

Prandaj propozimi europian, i cili buron nga marrëveshja mes Scholz dhe Macron, në vend që të jetë hapi i parë drejt një të ardhme pa konflikt, ai nga shumëkush perceptohet si një ultimatum apo shantazh. Sidomos në Beograd, ku dokumenti, i cili ende nuk është publikuar e as firmosur, krahasohet me ultimatumin e Vjenës për Beogradin në prag të Luftës së Parë Botërore.

Shkuarja në Bruksel nuk është udhëtim turistik

Të dy “maratonistët” kryesorë, ai i Prishtinës dhe i Beogradit, duke rënë dakord që plani evropian të jetë bazë për vazhdimin e negociatave dhe zgjidhjen e ardhshme, tash kanë deklaruar se politikës së ruajtjes pafundësisht së ‘status quo’-s në Kosovë i ka ardhr fundi, që është një lajm i mirë. Këtë e vërtetojnë sinjalet e Brukselit, të cilat shihen nga aeroplani se asnjëra nga palët nuk do të jetë (tepër) e kënaqur me zgjidhjet që duhet të çojnë në një dokument ligjërisht të detyrueshëm për normalizimin e marrëdhënieve.

Prandaj, kur Vuçiq thotë se mund të udhëtojë në qendër të Bashkimit Evropian vetëm si turist, “sepse nuk ka për të negociuar derisa të formohet komuniteti i komunave serbe”, ai ka pushtet politik, ashtu sikur Kurti që “shpjegon” se si inicializimi i planit Scholz-Macron është në të vërtetë një njohje reciproke e Kosovës dhe Serbisë.

E gjithë kjo është shumë larg së të vërtetës dhe duhet të shërbejë në rend të parë për të qetësuar opinionin vendor, si në Prishtinë ashtu edhe në Beograd. Natyrisht, pasojat e mediave shumëvjeçare dhe të çdo spiunazhi tjetër, sidomos në Beograd, reflektohen në faktin se besohet në fjalën e Vuçiqit, çfardo që të vendosë apo të bëjë. Kurti gjithashtu ka përkrahjen e shumicës solide në Kosovë.

Megjithatë, fakti është se edhe në atë lumë të ngrirë, në mënyrë metaforike, “akulli ka lëvizur”, kështu që ka gjithnjë e më shumë njerëz që e dinë se nuk mund të flitet për asnjë lloj turizmi, as të paktën për tani, a do të flitet për njohje reciproke. Në të njëjtën kohë, nuk po i referohemi pjesëve më ekstreme të së djathtës serbe dhe performancës së tyre të organizuar në ditën zyrtare të shtetësisë serbe.

Nga erdhën “Wagnerët” përballë Presidencës

Në Kosovë duhet të përmenden ngjarjet e së mërkurës në mbrëmje në kryeqytetin e Serbisë, kur pjesëtarët e xhandarmërisë, gjegjësisht njësia speciale për prishjen e protestave penguan disa qindra persona të hyjnë me forcë në ndërtesën në “Andriçev Venaq” ku po darkonte Aleksandar Vuçiq, ato duhet të përmenden në kontekstin e Kosovës, për shkak të shumë pyetjeve që duhet t’u përgjigjen autoritetet shtetërore.

Para së gjithash, për faktin se këtë herë në shënjestër ishte presidenti i Serbisë, por edhe për faktin se organet e drejtësisë nuk reaguan asnjëherë ndaj veprave të ndryshme kriminale të kryera nga anëtarët e Patrullave të ndryshme Popullore, të Djathtës Serbe, Zvjetnik, Dvera, “tifozë” për shumë vjet… Çfarë kanë punuar me ta anëtarët e organizatës paraushtarake ruse “Wagner”, të njohur në një performancë para Presidencës, në të cilën fatmirësisht është dëmtuar vetëm gardhi i hekurt mbrojtës, është edhe një pyetje që do të duhej të hetonte prokuroria. Nga erdhën, kush i solli dhe për çfarë qëllimi, dhe së fundi, a kanë degën e tyre në Serbi siç shkruajnë mediat e Beogradit dhe ato rajonale?

Për presidentin Vuçiq, i cili u deklarua në televizionin rozë të njëjtën mbrëmje, nuk ka dyshim se protestuesit erdhën me qëllim që ta vrisnin. Gjë që dëshmohet me arrestimin e një burri nga Baçka Pallanka, të cilit i është gjetur një pushkë gjuetie me një pushkë snajper dhe pesë plumba që depërtojnë në parzmore.

Vuçiq nuk konteston as kush është organizatori, duke përmendur “të paktën katër parti parlamentare” që mbështetën ose morën pjesë në protestë. Parullat më goditëse të demonstruesve ishin, megjithatë, pikërisht ato që u shqiptuan dhe shkruheshin nga Partia e tij Progresive Serbe: “Kosova është zemra e Serbisë”, “Jo dorëzim”, “Dorëzimi nuk është opsion”…

Koha e “vendimeve të vështira”, siç e kemi shkruar disa herë këtu, duket se ka ardhur sërish befas dhe duket sikur po qëndron në ajër. Tensionin dhe spazmën thuajse e ndjen jo vetëm në fytyrat e “maratonistëve”, por edhe në botën e zakonshme, e cila prej kohësh është mbi kokë.

Ata janë të ngopur veçanërisht me rusët dhe amerikanët që bëjnë betejat e tyre për kokat e të tjerëve, por ata që jetuan në kohën e grevës së famshme të minatorëve të “Trepçës”, të cilëve sllovenët u dhanë banane për të mbijetuar në boshte, do të kujtojnë se është i pakët dhe i largët. Në atë moment filloi gjithçka. Faturat kanë ardhur dhe është koha për të përfunduar më në fund gjithçka”. Si, të paktën për këtë do të vendosin Vuçiq dhe Kurti.

Çamçakëz amerikan dhe premtime të tjera

Epo, ne e dimë këtë, siç e dinë edhe më mirë Prishtina dhe Beogradi, liderët e të cilëve të paktën deklarativisht duan t’i bashkohen Evropës. Dhe kjo nuk është e vetmja gjë që lidh Kurtin dhe Vuçiqin. Ata kanë një dëshirë të përbashkët për të koordinuar sa më shumë politikat e tyre me Uashingtonin, ndërmjetësimi i të cilit duket të jetë më efektiv se ai evropian.

Kurti menjëherë ndërroi mendje pasi pretendoi se Asociacioni i Komunave me shumicë serbe nuk mund të formohet, sepse nuk është në përputhje me Kushtetutën e Kosovës dhe se pikërisht atëherë kur nga ana tjetër e Atlantikut iu tha se do të lihej pa “çamçakëz” dhe mbështetje amerikane, pa të cilat nuk i ka as Kurti e as Kosova.

Nga ana tjetër, nga majat e Serbisë po dëgjohet gjithnjë e më shumë se marrëdhëniet me Uashingtonin po përmirësohen, edhe pse Vuçiq ia ka dorëzuar urdhërin shtetëror me rastin e festës kombëtare Richard Grenellit, e jo p.sh. Gabriel Escobarit ose Christopher Hill. Gjë që duket se nuk i shqetëson këta dy zyrtarë, sepse ata përsërisin pothuajse në kor se si Shtetet e Bashkuara janë të gatshme t’i ofrojnë Beogradit një mbështetje të madhe për iniciativën e shumëpritur që mund të nënkuptojë edhe fundin e krizës së Kosovës dhe Ballkanit që filloi në vitet e ’90-ta. E njëjta tezë është mbrojtur prej kohësh nga Trumpistët dhe Grenell, si dhe nga shumë në Serbi, të cilët i japin përparësi çështjeve ekonomike sesa politikës. Është një doktrinë e vjetër amerikane që përmirësimi i marrëdhënieve ekonomike midis vendeve çon domosdoshmërisht në uljen e turbulencave politike.

Pavarësisht nëse kjo teori është e drejtë apo e gabuar, është e qartë se çamçakëzi apo “çamçakëzi” amerikan do të përcaktojë rezultatin e vazhdimit të negociatave ndërmjet Prishtinës dhe Beogradit.

Beogradi nuk do ta njohë Kosovën

Edhe pse teksti i planit evropian për Kosovën ende nuk është bërë publik, bazuar në deklaratat e mëparshme të atyre që e kanë parë dhe tekstet e komentet e përditshme në media, me një probabilitet të lartë mund të parashikohet që Beogradi të mos ta njohë Kosovën dhe se Prishtina do të detyrohet të krijojë një komunitet të rënë dakord prej kohësh, një Asociacion të Komunave me Shumicë Serbe si parakusht për kthimin e qytetarëve të nacionalitetit serb në institucionet e Kosovës. Nga ana tjetër, sido që të jetë, Beogradi nuk do ta pengojë Kosovën që të anëtarësohet në Këshillin e Evropës, e më vonë në NATO dhe në Bashkimin Evropian, të cilat do të inicohen në marrëveshjen e re të Brukselit.

Siç qëndrojnë gjërat, Amerika dhe Evropa do të insistojnë në zbatimin e të gjitha 20 marrëveshjet e mëparshme të Brukselit dhe atë më të veçantën të vitit 2013, që deri tani “të dyja palët” e kanë përdorur si shuplakë, duke pranuar në praktikë vetëm atë që iu përshtaten ato. Për Beogradin ishte pikërisht Asociacioni i Komunave me Shumicë Serbe, kurse për Prishtinën ishte aderimi i lirë dhe i papenguar në organizata evropiane dhe të tjera ndërkombëtare si Interpoli apo UNESCO.

Por, qëllimi është se Beogradi do të vazhdojë të avokojë për Rezolutën 1244 të OKB-së të vonuar prej kohësh dhe çdo diskutim në Asamblenë e Përgjithshme, në të cilën as vendet e BE-së dhe as SHBA-të nuk mund të sigurojnë shumicën për pranimin e Kosovës, qoftë edhe në cilësinë e vëzhguesve.

Nuk duhet të harrojmë Moskën dhe Pekinin, anëtarë të përhershëm të Këshillit të Sigurimit të OKB-së, të cilët kanë të drejtën e vetos për çdo vendim që nuk është në interesin e tyre.

Pothuajse asnjë analist serioz nuk ka arritur në përfundimin se për sa kohë që pushtimi i Ukrainës është në vazhdim, vetëm Rusia mund t’i përgjigjet përshkallëzimit të mëtejshëm në Ballkan dhe presionit të vazhdueshëm ndaj Vuçiqit për të mos u bashkuar me sanksionet kundër Moskës dhe të mos përafrojë politikën e tij të jashtme me politikën e Bashkimi Evropian.

Në një konstelacion të tillë marrëdhëniesh dhe interesash të ndryshme, nuk duhet të habitemi me paraqitjen e “Wagners” në pjesën rusofile të Beogradit dhe Serbisë, as të habitemi nëse Vuçiq pranon planin evropian, sepse paqja dhe stabiliteti janë korniza më e rëndësishme për zhvillimin e vendit.

Mirëpo, nëse është thyer presidenti i Serbisë në këtë kuptim, siç thuhet në diskursin publik, do të përgjigjet pranvera mashtruese që tashmë është afër. Sa i përket Kurtit, ai do të duhet të kënaqet me integrimin evropian me mbështetjen e hapur të Uashingtonit.

Goran Mishiq është gazetar shumëvjeçar dhe anëtar i Shoqatës së Pavarur të Gazetarëve të Serbisë. Si redaktor dhe gazetar ka punuar në Blic, Naša Borba dhe Borba dhe herë pas here ose vazhdimisht ka bashkëpunuar me disa media të Beogradit dhe Sarajevës. Sot punon si gazetar i pavarur.

Tekst i publikuar tek AlJazeera Balkans, përkthyer nga KlanKosova.tv.

 

*Klikoni KËTU për t´u bërë pjesë e kanalit zyrtar të Klan Kosovës në Viber.

*Klikoni KËTU për ta shkarkuar aplikacionin e Klan Kosovës në Android, dhe KËTU për iOS.

lajme të ngjashme