Gjermania është e sëmura e Evropës – dhe prognoza është e zymtë

Pak vende janë më të vetëdijshme sesa Gjermania se sa e rëndësishme është mbajtja në rregull  e financave publike. Por pak vende janë dhënë pas kontabilitetit më kreativ. Derisa gjykata më e lartë e Gjermanisë i vendosi planet aktuale të shpenzimeve si jokushtetuese, ajo më në fund shkatërroi mitin e dashur të vendit për kujdesin fiskal. Aksionet nuk mund të jenë më të larta për Gjermaninë dhe fqinjët e saj.

Ish-kancelarja Angela Merkel  pëlqente të evokonte idenë e një amvise të kursyer nga Suabia kur ajo u jepte leksione të tjerëve mbi ekonominë e arsyeshme. Ishte qeveria e saj që sanksionoi një thyerje të borxhit në kushtetutë gjatë 2011-ës.

Qeveritë gjermane kanë pretenduar të qëndrojnë brenda kësaj xhakete të ngushtë, ndërkohë që janë përdredhur prej saj. Në vitin 2020, shpenzimet për COVID ishin justifikimi. Por krizat nuk u ndalën me kaq. Lufta në Ukrainë solli një krizë të dhimbshme energjetike dhe një kthesë në politikën e mbrojtjes. Vitin e kaluar, kancelari Olaf Scholz fitoi miratimin për një fond prej 100 miliardë eurosh për të përkrahur  forcat e armatosura të vendit.

Duke argumentuar se frenimi i borxhit pengoi investimet elementare, koalicioni i Scholz rialokoi fondet e COVID për projektet e gjelbra dhe subvencionet industriale. Por një vendim i gjykatës kushtetuese e shpalli të paligjshëm një rietiketim të tillë, duke krijuar një vrimë prej 60 miliardë eurosh në financat publike.

Paratë ishin ndarë për çdo gjë prej fabrikave e gjysmëpërçuesve dhe baterive deri te infrastruktura dhe subvencionet për industrinë e çelikut. Gjysma tashmë ishte shpenzuar; qeveria e shpalli vitin 2023 si një vit tjetër emergjence për ta bërë këtë të ligjshme në retrospektivë.

Me pikëpyetje të mëdha për fondet e mbetura, industria gjermane është thellësisht e shqetësuar për të ardhmen e saj.

Ministri i Ekonomisë, Robert Habeck, paralajmëroi për një rënie prej 0.5 përqind të rritjes vitin e ardhshëm, ndërsa Scholz u tha ligjvënësve se vendimi shënoi fillimin e “një realiteti të ri”, i cili i bën “qëllimet më të vështira për t’u arritur për vendin tonë”.

Shkurtimet e nevojshme do të godasin gjermanët në mes të një krize të kostos së jetesës. Numri i gjermanëve që nuk mund të ngrohin siç duhet shtëpitë e tyre tashmë është dyfishuar që nga viti 2021.

Një pakënaqësi e tillë publike është e rrezikshme kur shoqërohet me ndarje politike. Asnjë vend nuk e di këtë më mirë se Gjermania.

Duke u krenuar për të mësuar nga historia e saj, ajo nuk ka harruar se ishte pothuajse saktësisht një shekull më parë kur një krizë e thellë ekonomike pothuajse rrëzoi demokracinë e saj të brishtë të ndërluftërave.

Huamarrja masive krijoi përkohësisht një iluzion prosperiteti, por ekonomia e “njëzetave të arta” e nxitur nga borxhet ra keq një dekadë më vonë, duke lejuar që nazistët të ngriheshin në pushtet me pasoja shkatërruese për Gjermaninë dhe mbarë botën.

Paqëndrueshmëria ekonomike shkakton frikë ekzistenciale në Gjermani. Në pritje të krahëve për të përfituar nga situata është Alternativa e krahut të djathtë për Deutschland (AfD), aktualisht partia e dytë më e popullarizuar me mbështetjen e mbi një të pestës së elektoratit.

Vitin e ardhshëm, zgjedhjet do të mbahen në tre shtete lindore të Gjermanisë, ku AfD kryeson në sondazhe. Në Turingi, ajo madje mund të fitonte plotësisht, gjë që do t’ia kalonte postin e kryeministrit të shtetit Björn Höcke, një flamurtar i së djathtës ekstreme i akuzuar më parë për përdorimin e retorikës naziste.

Besimi i Gjermanisë në “përsëritshmërinë” e saj është tronditur në thelb. Berlini nuk është më në gjendje të mbajë leksione, ose në të vërtetë të shpëtojë, shtetet e tjera evropiane. Ndërsa mjegulla e vetëmashtrimit të Gjermanisë ngrihet, çarjet e thella nën të janë të dukshme për të gjithë.

(Publikuar në The Telegraph.co.uk, përkthyer nga Klankosova.tv)

*Klikoni KËTU për t´u bërë pjesë e kanalit zyrtar të Klan Kosovës në Viber.

*Klikoni KËTU për ta shkarkuar aplikacionin e Klan Kosovës në Android, dhe KËTU për iOS.