Gjermania e ka problemin “Rusia”

Presidenti rus Vladimir Putin po kërkon të ndryshojë ekuilibrin e fuqisë në Evropë dhe madje po kërcënon me luftë. Deri më tani, qeveria gjermane nuk ka dhënë një përgjigje të qartë për këtë kërcënim. Problemi është kryesisht produkt i partisë së kancelarit Olaf Scholz.

Ekziston një rrezik i qartë dhe i pranishëm i një lufte agresioni në Evropë, por qeveria gjermane nuk duket se e ka njohur ende atë. Çfarë shpjegimi tjetër mund të ketë për paralizën e pashpjegueshme të Berlinit në qasjen e tij ndaj Rusisë?

Është edhe më shqetësuese sepse Gjermania, si shteti anëtar më i rëndësishëm në Bashkimin Evropian, duhet të luajë një rol kyç në ngecje. Por është larg nga përmbushja e kësaj përgjegjësie. Rusia po kërcënon me luftë kundër Ukrainës dhe përgjigja e kancelarit gjerman Olaf Scholz ka qenë një kërcënim i paqartë i “pasojave” nëse Moska vendos të pushtojë. Çfarë lloj pasojash? Ai nuk i ka treguar.

Arsyeja për qasjen tentative është e qartë: qeveria e koalicionit trepartiak e socialdemokratëve të Scholz-it (SPD), Demokratëve të Lirë (FDP) nuk ka arritur një marrëveshje se çfarë lloj masash ndëshkuese mund të jenë të vendosura. Dhe në një situatë kaq të rëndë si ajo që po zhvillohet në kufirin lindor të Ukrainës, kjo është një katastrofë.

Rëndësia e sjelljes militante të Rusisë nuk është veçanërisht e vështirë të njihet. Imazhet dhe videot satelitore ofrojnë prova të përqendrimit të trupave ruse pranë kufirit ukrainas dhe dëshmi se njësitë nga zona të largëta të Rusisë janë zhvendosur në kufirin perëndimor të vendit. Më shumë se 100,000 ushtarë janë vendosur tani atje, së bashku me tanke dhe artileri të rëndë. Rusia jo vetëm që u ka lëshuar një ultimatum amerikanëve dhe evropianëve që Ukraina të mos lejohet kurrë të anëtarësohet në NATO – ajo ka kërkuar gjithashtu që të rishikohet i gjithë regjimi i sigurisë evropiane i 25 viteve të fundit, sepse Moska gjoja ndihet sikur po rrethohet nga NATO.

Rusia po kërkon që të gjitha trupat e NATO-s të tërhiqen nga vendet anëtare të aleancës në Evropën Lindore dhe kërkon një garanci që vendet fqinje skandinave të Finlandës dhe Suedisë nuk do t’i bashkohen kurrë aleancës. Javën e kaluar, përfaqësues nga SHBA-ja dhe Rusia u takuan në Gjenevë për bisedime, por më pas, zëvendësministri i Jashtëm rus Sergej Ryabkov nuk ishte i interesuar për negociata të mëtejshme, sepse amerikanët dhe NATO-ja nuk ishin të prirë për të përmbushur të gjithë katalogun e kërkesave maksimaliste të Moskës.

Pavarësisht kësaj krize alarmante politike globale, qeveria gjermane ka qenë çuditërisht e rezervuar në komentet e saj. Kancelari Scholz ka qenë dukshëm i rezervuar dhe i varur shumë nga banalitetet formuluese. Qeveria ka theksuar se do të vepronte në bashkëpunim me BE-në dhe NATO-n nëse Rusia do të nisë një sulm, por Berlini nuk ka qenë në gjendje të premtojë se do të ndalojë tubacionin e gazit të Detit Baltik, Nord Stream 2, në rast lufte. Tubacioni ka qenë prej kohësh jashtëzakonisht i diskutueshëm sepse do të lejonte dërgimin e drejtpërdrejtë të gazit natyror nga Rusia dhe Gjermania, duke anashkaluar si Ukrainën ashtu edhe Poloninë.

Berlini me sa duket vazhdon të mendojë se është e mundur që gazi të rrjedhë përfundimisht përmes tubacionit – edhe nëse Rusia sulmon Ukrainën.

Cila është, pra, vlera e gjithë bisedave për “pasojat”?

Në qarqet politike gjermane, të gjitha llojet e njerëzve nuk po flasin aktualisht për atë që Berlini do të bëjë në përgjigje të një sulmi rus. Përkundrazi, ata fokusohen në atë që nuk do të bëjnë. Kjo nuk vlen vetëm për politikanët që i përkasin partive të koalicionit, por është gjithashtu e vërtetë për Friedrich Merz, i cili do të votohet si lideri i ardhshëm i Unionit Demokratik Kristian (CDU) – partia kryesore opozitare në vend. Fundjavën e kaluar, ai shprehu kundërshtimin e tij për përjashtimin e Rusisë nga sistemi global i pagesave SWIFT, i cili është një nga sanksionet e mundshme më të dhimbshme që është propozuar. Një hap i tillë do të bllokonte aksesin e bankave dhe kompanive ruse në flukset ndërkombëtare të pagesave. Dhe përjashtimi i të gjitha llojeve të sanksioneve të ashpra lehtëson presionin ndaj Moskës dhe dërgon një mesazh të qartë: Rusia mund të mbështetet në pasivitetin e Berlinit.

Në të vërtetë, me Gjermaninë që duket e dobët dhe e ndarë, Moska mund të ndihet e guximshme në kursin e saj aktual. Sidomos duke pasur parasysh se ka apologjetë të shquar për politikat agresive të Rusisë brenda koalicionit qeverisës.

Hendikepi më i madh për politikën e jashtme të Gjermanisë është aktualisht SPD e kancelarit Scholz. Një pjesë e madhe e partisë, siç ka nxjerrë në pah kriza aktuale, vazhdojnë të jenë të zhytur në nostalgji kur bëhet fjalë për qasjen e tyre ndaj Moskës – një dëshpërim që dikush mund të ketë më shumë gjasa ta lidh me Partinë e Majtë. Në të majtën ekstreme të Gjermanisë, admirimi i regjimeve autoritare është standard: SHBA, ata priren të besojnë, janë të liga, ndërsa Rusia nuk konsiderohet të jetë aq e keqe.

Megjithatë, shkalla e mohimit e shfaqur aktualisht brenda SPD-së është tronditëse. Fundjavën e kaluar në Twitter, parlamentari i SPD-së Ralf Stegner shpalosi një sukses të vërtetë të kësaj qasjeje ndaj marrëdhënieve ndërkombëtare. Ai u ankua për “tonin shqetësues” në komentet gjermane për Rusinë dhe diagnostikoi “trokitje e shpatës retorike”. Komentatorët po miratojnë një “ton të Luftës së Ftohtë”, shkroi ai, duke shtuar se “një rritje e njëanshme e armëve dhe një spirale sanksionesh po kërkohet aty ku diplomacia dhe ulja e tensioneve është shumë e nevojshme”.

Është një mesazh mjaft i çuditshëm. Për Stegner-in, një parandalim i besueshëm kundër Rusisë dhe mbështetje për Ukrainën është “tronditje e shpatës”. Por ai e injoron plotësisht goditjen e shpatës së Moskës. Për kujtesë: Rusia ka pozicionuar një ushtri të tërë në kufirin e Ukrainës dhe po kërcënon në mënyrë të njëanshme me luftë.

Stuhia në Twitter e Stegner nuk do të ishte e plotë, natyrisht, pa përmendur “Ostpolitik” (Politika e jashtme e Gjermanisë Perëndimore). Për shumë në SPD, ‘’Ostpolitik’’ është një lloj fjale magjike për gjithçka që ka të bëjë disi me Rusinë. Fjala i referohet politikës së kancelarit Willy Brandt për “ndryshim nëpërmjet afrimit” në vitet 1970. Por situata atëherë ishte krejtësisht ndryshe nga ajo që është sot. Në atë kohë, bëhej fjalë për lehtësimin e tensioneve midis dy blloqeve të mëdha të pushtetit – dhe jo për një antagonist që kërkon të ndryshojë kufijtë dhe të zgjerojë sferën e tij të ndikimit përmes kërcënimit konkret të luftës. ‘’Ostpolitik’’ gjithashtu, duhet përmendur, nuk përfshiu një vend që sulmoi hapur kundërshtarët e tij politikë në Perëndim me helm dhe forma të tjera të dhunës vdekjeprurëse. Kur një anëtar i SPD-së kërkon “Ostpolitik” këto ditë, kjo është thjesht një salcë në shpirtin e SPD dhe një shprehje mirëkuptimi për Rusinë.

Ralf Stegner, duhet përmendur, nuk është një figurë veçanërisht e rëndësishme brenda SPD-së. Por ai është simptomatik i kësaj partie. Dhe ai është larg nga të qenit i vetmi politikan i SPD-së që ka shfaqur një lidhje disi të brishtë me realitetin në këtë krizë. Rolf Mützenich, kreu i katit të SPD-së në parlament, ka dhënë një intervistë pas intervistës së fundmi, në të cilën ai shpreh një kuptim të konsiderueshëm për ndjenjat e Rusisë për të qenë nën kërcënim – dhe shumë pak për të njëjtat ndjenja midis fqinjëve të Rusisë. Në dhjetor, ai kërkoi t’i jepet fund “kërcënimeve reciproke” në krizën e Ukrainës. Por kur e kërcënoi Ukraina Rusinë? Dhe me çfarë?

Natyrisht, pikëpamja ruse duhet të merret parasysh. Por jo në momentin e saktë kur Rusia mban një pistoletë në kokën e fqinjit të saj.

Sekretari i Përgjithshëm i SPD-së, Kevin Kühnert madje shkoi aq larg sa tha se duhet pasur kujdes që të mos “ushqehet” krizat e mundshme ndërkombëtare përmes retorikës së stërngarkuar. Kühnert pohoi se një retorikë e tillë kishte për qëllim t’i jepte fund disa projekteve që “kanë qenë gjithmonë një gjemb në këmbë”. Ai po fliste për Nord Stream 2, tubacioni i të cilit Partia e Gjelbër – partneri i koalicionit të SPD – ka qenë skeptik prej vitesh. Debati mbi Nord Stream 2 dhe qasja e Rusisë ndaj Ukrainës nuk duhet të përzihen, tha Kühnert.

‘’Një pjesë e problemit është se shumë brenda SPD-së dhe në Gjermani në përgjithësi, vazhdojnë ta shohin Gerhard Schröder-in si një ish-kancelar krejtësisht normal dhe si një burrë shteti të moshuar. Në fakt, megjithatë, ai nuk është asgjë tjetër veçse një lobist me pagesë në listën e pagave të Moskës’’.

Duke përdorur këtë logjikë, mund të argumentohet gjithashtu se nevojat e industrisë së eksportit të Gjermanisë duhet të mbahen larg nga një pushtim i mundshëm i Ukrainës. Por për shkak se Evropa, me arsye të mirë, nuk është e interesuar të përfshihet në vetë konfliktin e armatosur, sanksionet ekonomike janë masat më të forta aktualisht të disponueshme.

Është e vështirë të kuptohet pse kaq shumë anëtarë të SPD-së këmbëngulin në përjashtimin e këtij projekti të gazsjellësit nga sanksionet e mundshme – një projekt që tashmë ka shërbyer për të izoluar Gjermaninë brenda aleancës perëndimore gjatë disa viteve të fundit.

Ndoshta ka të bëjë me faktin se origjina e gazsjellësit është e lidhur drejtpërdrejt me SPD-në, veçanërisht me Gerhard Schröder, kancelarin e fundit të SPD-së të Gjermanisë? Pak para se të votohej jashtë detyrës, Schröder ra dakord për marrëveshjen për gazsjellësin e parë Nord Stream me presidentin rus Vladimir Putin – dhe më pas u bë menjëherë kryetar i bordit të kompanisë që operonte gazsjellësin pasi la detyrën. Ai tani është edhe kryetar i bordit të drejtorëve të kompanisë ruse të naftës Rosneft. Një pjesë e problemit është se shumë brenda SPD-së dhe në Gjermani në përgjithësi, vazhdojnë ta shohin Schröder-in si një ish-kancelar krejtësisht normal dhe si një burrë shteti të moshuar. Në fakt, megjithatë, ai nuk është asgjë tjetër veçse një lobist me pagesë në listën e pagave të Moskës.

Megjithatë, Ekspozita A e marrëdhënies problematike me Rusinë e mbajtur nga elementë të SPD-së është ndoshta Manuela Schwesig, guvernator i shtetit të Mecklenburg-Pomeranisë Perëndimore, në të cilin ndodhet terminali gjerman i gazsjellësit Nord Stream 2. Për të anashkaluar sanksionet amerikane që synonin tubacionin – dhe madje të vendoste një anije për të përfunduar projektin – ajo u mbështet në paratë ruse për të krijuar një themel “mjedisor”. Shumica e partive politike në Evropë që marrin financime ruse janë të varietetit populist të krahut të djathtë – por tani paratë nga Moska po derdhen në një fondacion që i përket një qeverie shtetërore të udhëhequr nga SPD.

Për fat të mirë, ka përjashtime të rëndësishme brenda partisë. Midis tyre është Michael Roth, kreu i Komisionit për Punët e Jashtme në Bundestag, parlamentin gjerman. Në komentet për DER SPIEGEL, ai mbështeti përdorimin e Nord Stream 2 si një mjet pazari dhe kërkoi që Gjermania të tregojë “vendosje” në ndërveprimet e saj me Rusinë. Ai, gjithashtu, thirret “Ostpolitik”, por ai zbaton në mënyrë freskuese një përkufizim të ndryshëm nga të tjerët në partinë e tij. Një “Ostpolitikë e re evropiane”, thotë Roth, “duhet të përfshijë gjithashtu interesat e sigurisë të partnerëve tanë të Europës Qendrore”. Këto interesa, siç ndodh, shpesh injorohen nga shumë apologjetë të Rusisë: Atyre u pëlqen të flasin për Rusinë si një “fqinjë”, sikur Polonia, Ukraina dhe shtetet baltike të mos ekzistonin.

Gjatë fushatës, Scholz pohoi se nëse ai zgjidhej për të udhëhequr Gjermaninë, kushdo që urdhëronte udhëheqjen prej tij do ta merrte gjithashtu. Nëse është kështu, atëherë është koha që ai të gjejë fjalë të qarta për Moskën, veçanërisht duke pasur parasysh mesazhet e përziera dhe retorikën qetësuese që vjen nga partia e tij. Scholz nuk është anëtar i krahut pro-rus në partinë e tij, por ai gjithashtu ka përsëritur shpesh të pavërtetën se gazsjellësi Nord Stream 2 është “thjesht një sipërmarrje ekonomike private”. Është shumë e vështirë të besohet se Scholz nuk i njeh dimensionet politike të këtij projekti.

Në të vërtetë, vetë Putini e bëri të qartë vjeshtën e kaluar se ai e sheh tubacionin si një mjet për të ushtruar presion: Ai tha se do të konsideronte dërgimin e më shumë gazit në Evropën Perëndimore vetëm nëse Nord Stream 2 do të lejohej të fillonte operimin. Dhe fqinjët e Gjermanisë në Evropën Lindore e kanë parë gjithmonë gazsjellësin si një projekt gjeopolitik, siç e ka bërë edhe SHBA-ja, edhe nëse administrata e Biden kohët e fundit është përkulur për të parandaluar Kongresin në Uashington që të vendosë sanksione ndaj Gjermanisë në mes të tensioneve të vazhdueshme me Rusinë. Si i tillë, paravaricimi i vazhdueshëm i Gjermanisë është një shuplakë në fytyrën e aleatëve të saj. Përfaqësuesit e qeverisë amerikane janë të kujdesshëm të theksojnë unitetin me Gjermaninë në publik, por në prapaskenë, mosgatishmëria e vazhdueshme e Gjermanisë për të thënë se gazsjellësi Nord Stream 2 mund të jetë pjesë e një pakete sanksionesh është pritur me hutim në Uashington në mesin e shumë atyre që përndryshe janë tw predispozuar mirw në Gjermani.

“Evropa do të mbetet e dobët për sa kohë që Gjermania heziton”.

I vetmi person në qeverinë gjermane që ka marrë një qëndrim më të qartë deri më tani është Ministrja e Jashtme Annalena Baerbock, Partia e Gjelbër e së cilës ka kundërshtuar qartë ambiciet hegjemoniste ruse në të kaluarën, siç kanë bërë pjesë të mëdha të Partisë Demokratike të Lirë (FDP). Dy partnerët më të vegjël në qeverinë e koalicionit në Berlin kanë një qëndrim më realist ndaj Rusisë sesa SPD. Kjo ofron një fije shprese se qeveria në fund të fundit mund të përfundojë miratimin e masave të forta në fund të fundit.

Fakti që ministrja e Jashtme bëri një ndalesë për herë të parë në Ukrainë përpara takimit të saj të martën me ministrin e Jashtëm rus Sergej Lavrov, shërbeu si një gjest i rëndësishëm. Megjithatë, Kancelaria ka pretenduar drejtimin në politikën e jashtme që nga fillimi i krizës së re të Rusisë dhe fjalë për fjalë po frenon Baerbock.

Tani i takon kancelarit Scholz të kundërshtojë tendencat ndaj nostalgjisë ruse në partinë e tij dhe të angazhohet qartë për masat e mundshme ndëshkuese. Këto, natyrisht, duhet të përfshijnë edhe Nord Stream 2. Evropa do të mbetet e dobët për aq kohë sa Gjermania heziton të tregojë qartë pasojat e mundshme për Moskën. Është e sigurt të thuhet se Gjermania duhet të jetë shumë më aktive kur bëhet fjalë për të ardhmen e Evropës, rendin e saj të sigurisë dhe ndikimin e ardhshëm të Rusisë në kontinent.

Kjo ka kohë që nuk ka të bëjë vetëm me Ukrainën, të cilën Rusia e sheh si pjesë të territorit të saj historik. Për Vladimir Putin, kjo nuk ka të bëjë vetëm me shmangien e rrezikut, por edhe me rivendosjen e fuqisë dhe ndikimit në Evropë duke përdorur të vetmen mjete që ai ka: ushtrinë. Pa dyshim, prodhimi ekonomik i vendit të tij është vetëm dyfishi i atij të Zvicrës – me 17 herë më shumë banorë.

Ushtria ruse, megjithatë, ka treguar vitet e fundit – nga Gjeorgjia në Siri dhe Krime – se është e aftë të zhvillojë luftëra në mënyrë efektive. Nuk mund të përjashtohet nocioni se konflikti nuk do të ndalet në kufijtë e Ukrainës. Përfaqësuesit rusë tashmë po bëjnë kërcënime indirekte kundër shteteve të tjera. Mikhail Ulyanov, përfaqësuesi i përhershëm i Rusisë në organizatat ndërkombëtare në Vjenë, për shembull, kohët e fundit pohoi se anëtarësimi i shteteve baltike në NATO destabilizon rrethinën e tyre të afërt. Së fundmi, Suedia, e cila nuk është anëtare e NATO-s, dërgoi trupa shtesë në ishullin Baltik të Gotland në përgjigje të rritjes së aktiviteteve ruse në rajon.

Qeveria gjermane duhet t’i përgjigjet kërcënimit nga Rusia. Berlini duhet të rishqyrtojë kundërshtimin e tij ndaj dërgesave të armëve në Ukrainë. Është e pakuptueshme që Gjermania po refuzon këtë mbështetje për një vend partner në një nevojë kaq të madhe. Është e qartë se Gjermania dhe Evropa duhet të bien dakord për parandalimin e tyre ushtarak përballë kërcënimit të ri rus.

Mbi të gjitha, megjithatë, është koha që SPD t’i japë vetes një kontroll realiteti. Në qarqet e krahut të majtë të Gjermanisë, fjala “luftëtar” mbetet fjalor popullor për diskreditimin e kujtdo që bën thirrje për një strategji ekonomike, ushtarake dhe politike përballë synimeve destabilizuese dhe luftarake të Rusisë. Në ato qarqe, çdo gjë që bën Rusia nuk është kurrë më e keqe se sa çfarë bën SHBA-ja apo Evropa për të garantuar sigurinë e tyre.

Por nuk mund të ketë asnjë dyshim këto ditë se kush është luftënxitës dhe bast i vërtetë i luftërave. Është e domosdoshme që ky fakt të njihet jo vetëm që qeveria gjermane dhe veçanërisht partia e kancelares, SPD, por edhe të veprojnë në përputhje me rrethanat.

Opinion nga Mathieu von Rohr për Der Spiegel, përkthyer nga Klankosova.tv.

Autori është drejtor i Zyrës së Jashtme i mediumit gjerman Der Spiegel

*Klikoni KËTU për t´u bërë pjesë e kanalit zyrtar të Klan Kosovës në Viber.

*Klikoni KËTU për ta shkarkuar aplikacionin e Klan Kosovës në Android, dhe KËTU për iOS.