Evropa e transformuar

Kur presidenti rus Vladimir Putin nisi luftën e tij kundër Ukrainës një vit më parë, ai donte ta mbante NATO-n larg. Por ai ka arritur pikërisht të kundërtën: NATO do të marrë anëtarë të rinj dhe do të zhvillojë një marrëdhënie më të ngushtë pune me Bashkimin Evropian, duke i dhënë peshë shumë më të madhe gjeopolitike rajonit transatlantik.

Në vend të një fitoreje të shpejtë ushtarake që kulmoi me ndryshimin e regjimit, “operacioni special” i Putinit ka kaluar në një luftë pozicionale. Edhe pas një viti, askush nuk mund të thotë me siguri se kur dhe si do të përfundojë lufta. Me shumë mundësi, do të vazhdojë edhe për disa kohë, duke marrë edhe shumë viktima të tjera. Megjithatë, është e vështirë të imagjinohet një skenar në të cilin Rusia mund të arrijë ende qëllimin e saj kryesor për të eliminuar Ukrainën si një shtet sovran dhe të pavarur.

Për sa kohë që NATO-ja dhe vendet anëtare të saj vazhdojnë të ofrojnë mbështetje ushtarake dhe ekonomike për Ukrainën, dhe për sa kohë që populli ukrainas ruan vendosmërinë e tij, Rusia nuk do t’i arrijë qëllimet e saj të luftës. Ky realizim duket se po vjen ngadalë në Kremlin, i cili ka shtuar sulmet ndaj infrastrukturës ukrainase dhe ka mobilizuar qindra mijëra rekrutë. Udhëheqësit ushtarakë rusë tani janë duke vënë bast mbi një strategji afatgjate të demoralizimit dhe rraskapitjes, duke u mbështetur në epërsinë e plotë numerike ndaj ushtrisë ukrainase.

Por kjo përbën një akt shkatërrimi të dyfishtë. Një strategji e “dominimit sasior” kërkon që udhëheqja ruse të mos marrë parasysh jetën e ushtarëve të saj, për të mos përmendur ato të civilëve ukrainas. Çdo ditë që kalon, kriminaliteti i luftës së keqe të Rusisë bëhet më i dukshëm. Sa herë që luftimet ndalojnë, pjesa më e madhe e Evropës Lindore do të jetë shkatërruar, duke lënë pas një urrejtje të thellë dhe të qëndrueshme. Armët përfundimisht do të heshtin, por nuk do të ketë paqe. Ukraina do të duhet të bëjë gjithçka në fuqinë e saj për të penguar një sulm tjetër dhe Evropa Perëndimore do të vazhdojë të riarmatoset në një shkallë masive, ndoshta për dekadat në vijim.

Me krijimin e një lloj kordoni sigurie midis Rusisë dhe pjesës tjetër të Evropës, Ukraina, do të ketë një shtysë që ajo t’i bashkohet NATO-s dhe Bashkimit Evropian në një kohë relativisht të shkurtër. Për më tepër, interesat gjeopolitike të BE-së dhe ato të sigurisë do të kenë ndryshuar, duke e transformuar institucionin në proces. Perspektiva e anëtarësimit të Ukrainës do të zhvendosë domosdoshmërisht fokusin e Evropës drejt lindjes.

Me luftën e tij të paligjshme, Putini donte të mbante NATO-n larg. Por ai ka arritur pikërisht të kundërtën. Finlanda dhe Suedia tani do t’i bashkohen aleancës dhe i gjithë kontinenti evropian do të rreshtohet pas mburojës së saj. BE-ja dhe NATO do të zhvillojnë një marrëdhënie shumë më të ngushtë pune, duke i dhënë një peshë shumë më të madhe gjeopolitike rajonit transatlantik.

Një transformim i tillë do të jetë i nevojshëm në një botë që shënohet gjithnjë e më shumë nga mosbesimi i thellë midis shteteve dhe nga një ndarje në rritje midis regjimeve autoritare dhe sistemeve më të hapura e demokratike. Këto dinamika vlejnë para së gjithash për marrëdhëniet ekonomike. Duke i dhënë arsye Perëndimit për të mbajtur kapitalin, teknologjinë, mallrat dhe shërbimet, Putini iu ka bërë një shërbim të madh miqve të tij kinezë.

Ndërsa vëmendja e Evropës kthehet në sigurimin e sigurisë së saj nga Rusia, dhe në rindërtimin e Ukrainës dhe përgatitjen për integrimin e saj në BE, një pyetje do të lindë: çfarë do të bëhet me vetë Rusinë?

Vizioni i Putinit për një Rusi të Madhe të fuqishme globalisht është ekspozuar si një ëndërr e vërtetë. Lufta dhe sanksionet perëndimore po godasin rëndë ekonominë ruse dhe sa më gjatë të vazhdojnë luftimet, aq më të mëdha do të jenë kostot. Dhe neglizhenca e gjatë e Rusisë ndaj diversifikimit dhe modernizimit ekonomik nënkupton që të ardhurat dhe kushtet e jetesës do të bien ndjeshëm. E nxitur jo vetëm nga lufta, por edhe nga kriza klimatike, Evropa do të heqë dorë me shpejtësi nga karburantet fosile dhe Rusia do të ketë humbur përgjithmonë tregun e saj tradicional të eksportit.

Me kaq pak alternativa të tjera, a do të jetë e mundur që ta mbajmë vendin të bashkuar? Nëse liderët rusë kapen pas iluzionit se mund të ringjallin traditën perandorake cariste, ata do të rrezikojnë ta zhysin Rusinë në një krizë të thellë intelektuale. Pa modernizim gjithëpërfshirës politik dhe ekonomik, vendi – me arsenalin e tij të madh bërthamor – do të tronditet në mënyrë të rrezikshme në një të ardhme të pasigurt. Sigurisht që nuk mund të përjashtojmë mundësinë që Rusia – dhe si rrjedhojë edhe Evropa – të përjetojnë një ripërsëritje të viteve 1990.

Evropa Perëndimore nuk do të ketë mundësi të injorojë sfidat në lindje të saj. Çfarëdo që të ndodhë atje do të prekë drejtpërdrejt të gjithë ata që ndajnë të njëjtin kontinent. Nuk mund të përballojmë më të ushqejmë iluzione me sy të ndritur për përparimin global dhe vendin tonë në botë. Një “vrimë e zezë” gjeopolitike e përmasave të Rusisë në Evropën Lindore dhe Azinë Veriore nuk paralajmëron gjëra të mira për askë. Putini ka shkatërruar më shumë nga sa priste.

Pas Luftës së Dytë Botërore, në vitet e para të Luftës së Ftohtë, vendet e Evropës Perëndimore hodhën hapat e tyre të parë drejt bashkimit gjithnjë e më të ngushtë. Pas luftës në Ukrainë, ata duhet të vazhdojnë këtë traditë. Duke pasur parasysh sfidat masive gjeopolitike dhe kërcënimet e sigurisë me të cilat do të përballet Evropa, ajo nuk mund të përballojë më të shfaqë asnjë lloj dobësie. Kontinenti i Vjetër duhet të rritet – dhe shpejt.

(Artikulli origjinal është publikuar në Project Syndicate, ndërsa është përkthyer nga Klankosova.tv)

*Klikoni KËTU për t´u bërë pjesë e kanalit zyrtar të Klan Kosovës në Viber.

*Klikoni KËTU për ta shkarkuar aplikacionin e Klan Kosovës në Android, dhe KËTU për iOS.