Afganistani është gati të punojë me SHBA-në, por sanksionet duhet të hiqen

Udhëheqësit e rinj të Afganistanit besojnë në dialog dhe shkëmbim idesh. Por duhen dy duar për të duartrokitur.

Një vit e gjysmë pas zhvillimeve të 15 gushtit 2021, kur Emiratet Islamike rifituan kontrollin e Afganistanit, situata në vend mbetet jashtëzakonisht shpresëdhënëse.

Situata e sigurisë është përmirësuar ndjeshëm. Nivelet e dhunës kanë rënë ndjeshëm gjatë 18 muajve të fundit dhe vazhdojnë të arrijnë nivele të reja të ulëta, pavarësisht parashikimeve të fundit të botës nga kritikët e qeverisë së re në Kabul.

Edhe në hollet e hoteleve të Dohas gjatë negociatave, shumë diplomatë kishin diskutuar për mundësinë e një lufte tjetër civile shkatërruese, nëse nuk plotësoheshin kërkesat e tyre. Por udhëheqësit e Emirateve Islamike e morën parasysh këtë rast dhe morën masa për të shmangur një rezultat të tillë.

Ndërsa fituam kontrollin e të gjithë vendit, ne morëm hapa për të dobësuar mundësinë e një lufte të ripërtërirë, duke iu përgjigjur shqetësimeve të afganëve dhe duke miratuar mesazhin human islam të amnistisë dhe vëllazërisë së përgjithshme.

Sot, jo vetëm që lufta ka marrë fund, por Afganistani po administrohet nga një qeveri e pavarur, e fuqishme, e bashkuar, qendrore dhe e përgjegjshme. Ky është i pari për Afganistanin në më shumë se katër dekada.

Qeveria ka ndërmarrë hapa për të shkëputur Afganistanin nga mbështetja gjymtuese në ndihmën e huaj – e cila përcaktoi strukturën politike të dekadave të fundit. Jo vetëm kaq, ne po “afganizojmë” të gjithë sektorët, duke i bërë ata më të përgjegjshëm ndaj nevojave të popullatës lokale dhe me fokus në ngritjen e kapaciteteve dhe qëndrueshmërinë. Kjo i jep forcë ndjenjës sonë të pronësisë mbi territorin tonë.

Në të njëjtën kohë, ne gjithashtu kuptojmë se natyra e globalizuar e marrëdhënieve moderne do të thotë që të gjithë aktorët shtetërorë duhet të mësojnë të jetojnë në harmoni dhe paqe me njëri-tjetrin. Marrëdhënie të tilla duhet të bazohen në parimet e pandryshueshme të barazisë, respektit të ndërsjellë dhe bashkëpunimit nëpërmjet ndjekjes së interesave të përbashkëta. Duke pasur parasysh këtë, qeveria aktuale e Afganistanit edhe një herë shtrin dorën e saj të angazhimit pozitiv ndaj botës.

Ne mendojmë se është shfaqur një mundësi unike për të nisur afrimin mes Afganistanit dhe botës. Brenda vendit, uniteti dhe kohezioni i shoqërisë afgane janë më të forta se kurrë më parë. Ne festojmë dhe krenohemi me diversitetin dhe historinë tonë të pasur. Ne nuk besojmë në imponimin e vullnetit të shumicës mbi një pakicë. Sipas mendimit tonë, çdo qytetar i vendit është pjesë e pandashme e tërësisë kolektive.

Kushtet janë të pjekura që Afganistani të ngrihet si një anëtar i përgjegjshëm dhe i pavarur i komunitetit ndërkombëtar dhe të përmbushë përgjegjësinë e tij në promovimin e paqes dhe sigurisë globale. Komuniteti ndërkombëtar, nga ana e tij, duhet të reagojë duke mirëpritur Afganistanin në gjirin e tij, duke respektuar pavarësinë e tij dhe duke e ndihmuar atë të qëndrojë në këmbë. Politika jonë e jashtme do të bazohet në një qasje të balancuar dhe të pavarur, që shmang ngatërresat në rivalitetet globale dhe rajonale. Ne do të kërkojmë mundësi për interesa të përbashkëta dhe bashkëjetesë paqësore, bazuar në parimin e barazisë dhe respektit.

Sa i përket çështjeve tona të brendshme, të cilat ndonjëherë janë keqkuptuar ose keqinterpretuar, mbetet nevoja për të shpërndarë dezinformatat dhe për të përshkruar një pasqyrë të saktë të vlerave dhe nevojave të Afganistanit. Ndjeshmëritë fetare dhe kulturore të shoqërisë sonë kërkojnë një qasje të kujdesshme. Çdo qeveri që nuk ka ruajtur ekuilibrin e duhur, në lidhje me ndjeshmëri të tilla, është përballur përfundimisht me vështirësi serioze. Ky është një mësim që historia jonë e fundit e ka theksuar vazhdimisht.

Ne besojmë në dialog dhe shkëmbim idesh, në një atmosferë të lirë nga presionet politike apo ekonomike dhe që synon gjetjen e zgjidhjeve praktike dhe largimin e keqkuptimeve. Përvojat e kaluara tregojnë se armatizimi i vuajtjeve njerëzore nuk jep fryte. Zbutja e krizës së vazhdueshme humanitare në Afganistan është përgjegjësia jonë e përbashkët morale. Përpjekja për të marrë lëshime politike duke përjetësuar vuajtjet masive nuk është as e civilizuar dhe as moralisht e justifikueshme.

Shkaku kryesor i krizës së vazhdueshme ekonomike është vendosja e sanksioneve dhe kufizimeve bankare nga Shtetet e Bashkuara. Kjo pengon dhe vonon përpjekjet tona për të adresuar krizën humanitare. E vetmja rrugë që respekton dinjitetin e popullit afgan kërkon heqjen e sanksioneve dhe kufizimeve të tjera tregtare ndaj vendit. Duhet të krijohet hapësira për të ushqyer shpirtin dhe iniciativën e popullit afgan. Për më tepër, SHBA duhet të shkrijë asetet e ngrira të Afganistanit dhe në përputhje me marrëveshjen e Dohas, të heqë të gjitha sanksionet. Çfarë justifikime morale dhe politike mund të ketë SHBA për vendosjen e sanksioneve gjymtuese ndaj një kombi të shkatërruar nga lufta?

I kujtojmë SHBA-ve dhe të tjerëve se sanksionet dhe presionet nuk zgjidhin mosmarrëveshjet. E bën vetëm besimi i ndërsjellë. Afganistani ka një histori shtetesh të dështuara dhe qeverish të rrënuara. As fuqitë globale dhe aleancat e mëdha nuk ishin në gjendje ta parandalonin këtë.

Cila do të ishte pasoja e dobësimit të kësaj qeverie? Sigurisht, një skenar i tillë do të shoqërohet me një tragjedi të madhe njerëzore që nuk do të kufizohet vetëm në Afganistan, por do të sjellë sfida të reja dhe të paparashikuara të sigurisë, refugjatëve, ekonomike, shëndetësore dhe të tjera për fqinjët tanë, rajonin dhe botën.

Realiteti i hidhur është se gjatë dy dekadave të fundit, ekonomia afgane ishte tërësisht e varur nga ndihma e huaj, pothuajse deri në pikën e varësisë. Me ndalimin e shpejtë të ndihmës së huaj, tani ekziston nevoja për të adresuar nevojat themelore dhe themelore të popullit afgan.

Ne rekomandojmë që ndihma të ketë prioritet krijimin e vendeve të punës dhe përfundimin e projekteve infrastrukturore me një ndikim të qëndrueshëm. Thjesht shpërndarja e thasëve me para nuk do të rezultojë në jetesë të qëndrueshme për miliona njerëz nëse nuk ringjallet ekonomia vendase.

Parakushti i parë për këtë është heqja e sanksioneve, për t’i hapur rrugë rivitalizimit të sektorit privat. Të gjitha pengesat për tregtinë transnacionale, nxjerrjen e burimeve natyrore dhe zbatimin e megaprojekteve kombëtare duhet të hiqen. Ne, nga ana jonë, mbetemi të përkushtuar për të siguruar një mjedis të favorshëm dhe për të punuar me të gjitha shtetet bazuar në interesat tona të përbashkëta. Një Afganistan i mbështetur te vetja është në interes të të gjithëve, ndërsa një Afganistan i dështuar i rrezikon të gjithë.

Është e nevojshme që bashkësia ndërkombëtare të vendosë marrëdhënie politike dhe ekonomike me Emiratin Islamik të Afganistanit, duke respektuar sovranitetin dhe integritetin e tij territorial.

Kemi bërë progres të rëndësishëm gjatë një viti e gjysmë të kaluar. Kjo, pavarësisht se ne trashëguam një narko-shtet të rrënuar, me një thesar të boshatisur, me fatura të papaguara, me miliona të varur nga droga, me korrupsion të shfrenuar, me varfëri dhe papunësi universale dhe një ekonomi të ndenjur.

Ne krijuam një forcë profesionale sigurie, mbajtëm sigurinë mbarëkombëtare dhe siguruam që askush të mos përdorte territorin e Afganistanit kundër vendeve të tjera. Kemi ndaluar plotësisht kultivimin e drogës. Ne i mirëpresim ata që mbeten skeptikë të vizitojnë Afganistanin dhe të dëshmojnë nga afër këto fakte të pamohueshme.

Në mënyrë të ngjashme, për herë të parë në dekada, një qeveri afgane prokuroi buxhetin e saj tërësisht nga të ardhurat e brendshme. Në të kaluarën, mbi dy të tretat e buxhetit të qeverisë përbëheshin nga grante të huaja. Për më tepër, qeveria ka nacionalizuar institucionet ekonomike, duke siguruar që këto institucione t’i shërbejnë mandateve të tyre të brendshme. Në janar, raporti i fundit i Bankës Botërore pasqyroi këto përparime.

Për më tepër, qeveria ka shtypur korrupsionin, i cili, në të kaluarën, rezultoi në renditjen e Afganistanit në krye të vendeve më të korruptuara. Ai gjithashtu ka lehtësuar lëvizjen për afganët që dëshirojnë të udhëtojnë brenda vendit ose të lëvizin jashtë shtetit. Kjo është bërë për të adresuar kërkesën e bashkësisë ndërkombëtare; ne mbajtëm gjithashtu rreth 500 mijë anëtarë të administratës së mëparshme, duke rritur përmasat e sektorit publik.

Ne e pranojmë se mbeten sfida dhe mangësi. Por zgjidhja e tyre kërkon kohë, mjete dhe bashkëpunim. Në përgjithësi, pothuajse të gjitha vendet e botës kanë problemet e tyre. Megjithatë, ne zgjedhim të ndihmojmë dhe të lehtësojmë, në vend që të shmangim dhe përkeqësojmë.

Le të kujtojmë se koalicioni ushtarak ndërkombëtar i dy dekadave të fundit solli qindra mijëra trupa dhe shpenzoi triliona dollarë, por nuk ishte në gjendje të arrinte rezultatin e dëshiruar. Edhe tani, ata kanë zgjedhur të jetojnë në të kaluarën, në vend që të kthejnë një fletë të re. Ata kanë zgjedhur vazhdimisht të mbyllin sytë para hapave pozitivë të qeverisë dhe kanë ndjekur vetëm një politikë akuzash dhe presioni.

Prandaj, ekziston nevoja për të kuptuar dhe pranuar realitetin që një dorë nuk mund të duartrokas.

Autori i këtij shkrimi, Mawlawi Amir Khan Muttaqi shërben si ministër i Jashtëm i Afganistanit që nga 7 shtatori i vitit 2021.

(Botuar në Aljazeera, përkthyer nga Klankosova.tv)